Nieuwsmedia kunnen (blijkbaar) prima zonder Facebook

Als je onderzoek wil doen naar uitlatingen van extreme groeperingen, dan is YouTube een van de plekken waar je die uitspraken vindt. Maar dat de videowebsite zulke video’s actief verwijdert, maakt onderzoek doen naar zulke video’s een stuk moeilijker. In deze nieuwsbrief laat ik je een tool zien waarmee je informatie uit verwijderde YouTube-video’s tóch terughaalt. Daarnaast laat ik je een mooi voorbeeld zien van nuttig gebruik van kunstmatige intelligentie en vertel ik je waarom nieuwsmedia Facebook niet meer nodig hebben. Goed weekend!

Mocht je je afvragen of Facebook niet onderhand te groot is, dan hoef je voor het antwoord alleen maar terug te denken aan 4 oktober. Op die maandag ging het socialmediabedrijf de mist in tijdens het uitvoeren van een update. Gevolg: niet alleen Facebook zelf was uit de lucht, ook Instagram en WhatsApp lagen plat.

De storing, die uiteindelijk zes uur lang aanhield, had ook zo zijn voordelen. Want net als het sms-verkeer steeg ook het bezoek naar nieuwssites in die paar uur explosief, blijkt uit cijfers die Chartbeat verzamelde. De duizenden uitgevers die wereldwijd data aan het platform leveren, zagen gemiddeld gezien anderhalf keer zoveel bezoekers rechtstreeks naar hun site trekken.

En daar hield de digitale volksverhuizing niet op: het aantal bezoekers dat via Google en andere zoekmachines een weg vond naar nieuwssites, verdubbelde zelfs. Blijvend was die grote trek overigens niet. Zodra Facebook de zaken weer op orde had, zakte het verkeer naar nieuwssites weer net zo snel terug naar het oude niveau.

Dat het there and back again van internetters niet op toeval berust, blijkt uit een eerder soortgelijk geval. Op 3 augustus 2018 kampte Facebook immers ook al met problemen en ook toen schoot het bezoek naar nieuwssites omhoog, ook al duurde die storing maar een uurtje.

Beide gevallen laten ook zien dat het hele idee dat nieuwsmedia Facebook nodig hebben om hun content te verspreiden allang achterhaald is. Juist op een moment dat het grootste sociale netwerk van de westerse wereld op zijn gat ligt, weten internetters de nieuwssites immers prima te vinden. Dat lijkt me voor de journalistiek een prima opsteker.

Het heeft lang geduurd, maar YouTube is inmiddels begonnen met het weren van filmpjes met desinformatie over het coronavirus. Maar wat als je nou onderzoek wil doen naar deze specifieke video’s? Of naar andere filmpjes die door YouTube of gebruikers zijn verwijderd? In de video hierboven laat ik je RadiTube zien. Dat is een tool waarmee je informatie over verwijderde YouTube-video’s terughaalt.

Fotografen die voor de krant op pad gaan, houden het zelden bij één foto. Het gros van de beelden die ze schieten, verschijnt uiteindelijk nooit in de krant, maar komen terecht in archieven. Daar zijn ze uiteraard op te zoeken, maar alleen als je weet weet wat je nou precies zoekt. De Koninklijke Bibliotheek (KB) maakt het doorspitten van die archieven vanaf 2022 een stukje makkelijker. De KB ontwikkelde kunstmatige intelligentie die foto’s in kranten en archieven analyseert en ze bij overeenkomsten aan elkaar linkt. Op die manier zijn inmiddels duizenden archiefbeelden aan krantenartikelen gelinkt, waardoor je na een zoekopdracht meteen ziet welke foto’s er nog meer gemaakt zijn van een nieuwsgebeurtenis.