Die vraag blijft hangen nadat gebeurtenissen in Irak zich in snel tempo opvolgden. Nederland en Duitsland hebben hun trainingsmissie in Noord-Irak voorlopig stilgezet. Washington heeft “niet-essentieel” diplomatiek personeel uit Bagdad en Erbil naar huis gestuurd. Verschillende Amerikaanse oorlogsschepen varen richting de Perzische Golf. Dit alles vanwege een dreiging.

Maar wat hield die dreiging in? Nederland wilde er niet verder over uitweiden. De Duitsers lieten doorschemeren dat dit te maken had met de oplopende spanningen tussen Iran en de Verenigde Staten. De Amerikanen zelf zeggen dat ze verschillende signalen hebben dat er “een verhoogd dreigingsniveau” is vanuit Iran. Opnieuw: zonder duidelijk te maken wat die dreiging precies betekent.

De vraag klinkt dan ook steeds luider of er werkelijk een verhoogde dreiging is. Na het fiasco rond de vermeende massavernietigingswapens van Saddam Hoessein, worden inlichtingen van de Amerikanen niet klakkeloos meer aangenomen. Die scepsis is zeker op zijn plaats als je kijkt naar de agenda’s van minister Pompeo van Buitenlandse Zaken en de nationale veiligheidsadviseur John Bolton. Beiden hebben in het verleden gepleit voor een preventieve aanval op Iran en zijn in Trumps regering grote voorstander van een agressieve koers tegen het regime in Teheran. Die twijfel over de Amerikaanse intenties werd alleen maar sterker na uitlatingen van Iraakse regeringsofficials en een hoge Britse commandant in Irak. Die stelden dat er helemaal “geen verhoogde dreiging” was van Iran.

Dat laatste leidde tot een verbolgen reactie van woordvoerders van het Pentagon. Die zeiden dat er wel degelijk een verhoogd risico was. Er zouden satellietfoto’s zijn waarop te zien is dat Iran raketten in stelling heeft gebracht die Amerikaanse militairen zouden kunnen raken. Desondanks proef je ook in Washington grote scepsis. Democraten en Republikeinen in het Congres willen harde bewijzen zien. Ze hebben het Witte Huis gevraagd om de satellietfoto’s openbaar te maken.

Het is geen verrassing dat de verhoogde spanningen tussen Iran en Amerika juist voelbaar zijn in Irak. In Irans buurland zijn nog altijd ongeveer vijfduizend Amerikaanse militairen gestationeerd. Irak telt ook verschillende sji'itische milities die innige banden hebben met de Revolutionaire Garde van Iran. Jarenlang lieten de Amerikanen en milities elkaar min of meer met rust, omdat ze in de Islamitische Staat een gemeenschappelijke vijand hadden. Nu president Trump de Revolutionaire Garde heeft bestempeld tot een terreurorganisatie, maken de Amerikaanse generaals in Irak zich in toenemende mate zorgen. Zij zijn bang dat Teheran de teugels laat vieren en de milities Amerikaanse militairen en hun bondgenoten gaan aanvallen. Het zal me niet verbazen als die zorgen een rol hebben gespeeld om de Duitse en Nederlandse trainingsmissie voorlopig stil te zetten.

Hoe staat Trump zelf in deze discussie? Hij is toch een anti-interventionist? De president wil niet dat Amerika langer politieman van de wereld is en hij is wars van “nation building”. Hij won tijdens de verkiezingscampagne van 2016 veel stemmen door te zeggen dat Amerika zich niet in een nieuw militair avontuur in het Midden-Oosten moest storten. Volgens de New York Times heeft de president helemaal geen zin in een militair conflict met Iran en hij liet dat ook blijken aan het Pentagon (waar ze overigens ook niet staan te springen om een nieuwe oorlog). Hij ontkende dat er plannen zijn om 120.000 Amerikaanse militairen naar het Midden-Oosten te sturen als het tot een conflict zou komen met Iran.

De verhoogde spanningen en al het wapengekletter riskeren echter een kettingreactie te veroorzaken met veel onbedoelde gevolgen. Denk aan een aanval van een sji'itische militie, een onbezonnen actie van de Revolutionaire Garde of een manoeuvre van de Amerikaanse marine die verkeerd uitgelegd wordt door Teheran. Als eenmaal de raketten en kogels vliegen, wordt het een stuk moeilijker voor beide landen om een stap terug te zetten. Zo kunnen Iran en Amerika zo maar een oorlog ingerommeld worden, ondanks de terughoudendheid van de president.

Trump heeft deze dagen een vol buitenlands bordje, want ook de relatie met China komt steeds verder onder druk te staan. Een week geleden verhoogde de president de importheffingen naar 25% voor Chinese producten met een totaalwaarde van $200 miljard. Het Witte Huis zette ook de eerste stappen om een importheffing van 25% in te voeren voor Chinese producten (waarde: $300 miljard) die tot nu toe ongemoeid waren gebleven. Gisteren ontvouwde Trump een nieuwe maatregel die vooral bedoeld was om het Chinese telecombedrijf Huawei aan banden te leggen. De Chinezen sloegen deze week terug. Beijing verhoogt per 1 juni de importheffingen op Amerikaanse producten.

Het is natuurlijk een geweldige gok van Trump. Volgens de president zullen de importheffingen Amerika alleen maar sterker maken. Hij hoopt dat hiermee banen en bedrijvigheid terugkeren uit China. Maar het is een riskante zet. De sterke economie is de beste troef die de president heeft aan de vooravond van de presidentsverkiezingen, maar een escalerend handelsconflict kan ook leiden tot banenverlies, hogere prijzen en een afkoeling van de economie. Bij het Amerikaanse bedrijfsleven zijn inmiddels de alarmbellen afgegaan. Zij waarschuwen dat honderdduizenden banen op de tocht komen te staan en dat een gemiddeld Amerikaans huishouden bijna $800 per jaar meer kwijt is door stijgende kosten.

Het gevecht met Europa gaat Trump overigens voorlopig uit de weg. Vandaag zou hij een besluit nemen over hogere importheffingen voor Europese auto’s, maar hij heeft volgens verschillende Amerikaanse media die maatregel met zes maanden uitgesteld. Hij wil zo de onderhandelingen met Brussel meer de tijd geven om tot een deal te komen.

Na een verhit debat heeft de gouverneur van Alabama deze week de strengste abortuswet van het land getekend. De wet komt nagenoeg neer op een totaalverbod voor abortus. Vrouwen die hun ongeboren kind aborteren en artsen die hen daarbij helpen, kunnen rekenen op gevangenisstraffen tot 99 jaar. Zelfs voor vrouwen die het slachtoffer zijn van verkrachting en incest, wordt geen uitzondering gemaakt.

In de praktijk betekent de wet echter niets. Het Hooggerechtshof bevestigde in 1973 het recht op abortus in het beroemde Roe versus Wade. Maar dat is dan ook het doel van de drijvende krachten achter het abortusverbod in Alabama. Ze willen met de wet in Alabama een nieuwe zaak voor het Hooggerechtshof ontlokken. Nadat Trump de ultraconservatieve rechters Gorsuch en Kavanaugh benoemd heeft, heeft de anti-abortusbeweging hernieuwde hoop dat ze Roe versus Wade kunnen terugdraaien. Collega Marieke de Vries ging voor Nieuwsuur naar Alabama en sprak daar met voor en tegenstanders van de wet. Dat leverde deze indringende reportage op (zeggen wij van WC-eend).

De wet in Alabama leidde opvallend genoeg tot verdeeldheid binnen de anti-abortusbeweging. Hoewel er bij conservatieven brede steun is voor het terugdraaien van Roe versus Wade, zijn er grote verschillen van mening hoe ze dit doel moeten bereiken. Televisiedominee Pat Robertson, een felle tegenstander van het recht op abortus, vindt de wet te ver gaan. Voor de bekende conservatieve schrijver David French komt de actie van Alabama juist op het goede moment. Het weerspiegelt volgens hem een verschuiving in de Amerikaanse publieke opinie. Maar Ramesh Ponnuru pleit juist voor een geleidelijk proces. Hij vindt dat Alabama zijn doel voorbij schiet. De wet is in zijn ogen zo extreem dat het Hooggerechtshof het nooit zal goedkeuren.

President Trump roept nu al drie jaar lang dat hij het Amerikaanse immigratiesysteem op de schop wil nemen. De laatste grote hervorming dateert van ruim dertig jaar geleden. Per presidentieel decreet stelde hij een reisverbod in voor zeven landen en bracht hij het aantal vluchtelingen dat Amerika opneemt, drastisch terug. Hij riep de noodtoestand om een deel(tje) van de muur aan de grens met Mexico te bouwen. Maar een echt uitgewerkt beleidsvoorstel hadden we tot nu toe niet gezien.

Gisteren presenteerde de president voor het eerst een brede hervorming van de immigratiewetten. Hij wil gezinshereniging moeilijker maken en de “diversity lottery” (letterlijk een loterij waarmee je een verblijfsvergunning kan winnen) afschaffen. Het opleidingsniveau en de kansen op een baan gaan veel zwaarder meewegen bij het toekennen van een verblijfsvergunning. De politieke verhoudingen in Washington zijn echter zo verziekt dat de kans klein is dat het Congres zijn voorstel aanneemt. Bij zijn presentatie lijkt de president daar al vanuit te gaan. Hij rekent erop dat zijn partij in 2020 de meerderheid terugwint in het Huis van Afgevaardigden waardoor ze alsnog zijn plan kunnen uitvoeren.

Wie dacht dat het Democratische deelnemersveld met Joe Biden compleet was, vergist zich. Deze week meldden twee nieuwe presidentskandidaten zich aan. Eerst was daar Steve Bullock, gouverneur van Montana. Zijn voornaamste troef: hij won als Democraat in 2016 de gouverneursverkiezingen in een staat, die datzelfde jaar voor president Trump koos. Gisteren kwam daar de New Yorkse burgemeester Bill de Blasio bij als 23ste kandidaat van de Democraten. Ik vraag me af of hij echt kans maakt, aangezien hij niet eens zo bijster populair is in zijn eigen stad, getuige ook de voorpagina van de New York Post. In New York deed al snel de grap de ronde: de enigen die op hem stemmen in 2020, zijn New Yorkers die graag van hem af willen als burgemeester.