Zijn tegenstanders zetten hem smalend neer als President Bannon of de Trump Fluisteraar. Maar die titels kreeg Steve Bannon niet voor niets. Hij verwierf veel invloed, nadat Trump hem aanstelde als campagneleider en later als zijn strategische adviseur in het Witte Huis. 

In Washington bouwde hij een machtige positie op. Trump gaf hem zelfs een plek in de zogeheten Principals Committee van de Nationale Veiligheidsraad (de NVR is een orgaan dat de president adviseert over de dreiging van terrorisme en oorlog). In die commissie zitten doorgaans alleen de topexperts van de inlichtingendiensten en strijdkrachten. Bannons aanwezigheid was van meet af aan controversieel. De chef-staf van de strijdkrachten en de Directeur Nationale Inlichtingen werden gedegradeerd om plaats te kunnen maken voor Bannon.

Trump heeft zijn adviseur nu uit de Nationale Veiligheidsraad gehaald. De officiële lezing is dat Bannon was aangesteld om een oogje te houden op Nationale Veiligheidsadviseur Michael Flynn. Flynn werd echter in februari al ontslagen, nadat hij gelogen had over zijn contacten met de Russische ambassadeur. De aanwezigheid van Bannon was daarmee niet langer nodig, zo zegt het Witte Huis.

Bannon zelf zegt dat het zijn taak was om de hervormingen terug te draaien van Susan Rice, die Nationale Veiligheidsadviseur was onder Obama. Zijn taak is nu voltooid, zegt Bannon in een geschreven verklaring. “Susan Rice operationalized the NSC during the last administration. I was put on to ensure that it was de-operationalized. General McMaster has returned the NSC to its proper function.”

De ware reden is dat Bannon waarschijnlijk het onderspit heeft gedolven in een machtsstrijd. Herbert McMaster, die Flynn opvolgde als Nationale Veiligheidsadviseur, wilde een meer conventionele Veiligheidsraad en hij zag daarin geen plaats voor een buitenstaander als Bannon. Het is een teken dat de invloed van McMaster is gegroeid de afgelopen weken. 

Volgens dit verhaal in Politico heeft Trumps schoonzoon Jared Kushner een belangrijke rol gespeeld bij de demotie van Bannon. Kushner, een liberaal uit New York, botste geregeld met de geharde nationalist Bannon. In de ogen van Kushner, die door Trump is aangesteld als Witte-Huisadviseur en een steeds grotere rol speelt in de regering, was de radicale agenda van Bannon schadelijk voor zijn schoonvader.

Het besluit is ongetwijfeld een klap voor de machtspositie van Bannon, maar hij blijft een invloedrijke figuur in het Witte Huis. Wanneer hij maar wil, kan hij het Oval Office binnenwandelen voor een ontmoeting met Trump. President is hij niet, maar (in)fluisteren zal hij zeker. 

Zien we deze week de contouren ontstaan van een nieuw buitenlandbeleid van Trump? Vandaag ontvangt hij de Chinese president Xi Jinping op zijn buitenverblijf in Florida. Trump vindt dat China meer moet doen om Noord-Korea in toom te houden. “China moet beslissen of het ons wil helpen of niet. Als China de problemen met Noord-Korea niet oplost, dan doen wij het wel”, zei hij in een interview met de Financial Times. 

Noord-Korea leek het geduld van Trump meteen te testen, toen het afgelopen dinsdag een raket afvuurde voor de oostkust. Het ontlokte een harde reactie van het Witte Huis. “The clock has now run out, and all options are on the table.”

We hoorden gisteren vergelijkbare taal over Syrië. In snoeiharde bewoordingen veroordeelden de Amerikanen de gifgasaanval in Idlib. Volgens Washington is er maar één schuldige: president Assad. De Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley sloot unilateraal ingrijpen niet uit. “Als de VN niet collectief in actie komen, moeten we dat zelf doen.” 

Ook Trump noemde de gifgasaanval niet acceptabel. “Dit kunnen we niet tolereren. Dit mag niet zonder gevolgen blijven. Er zijn vele lijnen overschreden. Mijn standpunt over Syrië en Assad is door de gifgasaanval erg veranderd.”

Na de rode lijn van Obama trekt Trump dus opnieuw een rode lijn. Maar het is helemaal niet duidelijk wat dat betekent. Overwegen de Amerikanen nu inderdaad militair in te grijpen tegen Assad? Trump wilde zich er niet over uitlaten. Hij wil tegenstanders als Assad liever in het ongewisse laten over zijn plannen. “You’ll see”, zei hij aan het einde van zijn persconferentie.

De stoere taal kan echter niet verhullen dat Trump geen vastomlijnd beleid heeft over Syrië. Zijn standpunten wapperen alle kanten uit. Jarenlang heeft hij gezegd dat Amerika maar beter weg kon blijven uit Syrië. Afgelopen weekend erkende zijn regering dat het verwijderen van Assad niet langer de prioriteit is van het Witte Huis. Volgens Republikeinse senatoren als Marco Rubio heeft deze uitspraak juist een rol gespeeld bij de gifgasaanval in Syrië

Nu geeft Trump Obama de schuld van de ellende in Syrië. Volgens de president had Obama veel eerder kunnen ingrijpen, maar door de “zwakheid en besluiteloosheid” van zijn voorganger is het helemaal misgegaan. Trump draagt nu “de verantwoordelijkheid” van dit falen. Intussen volgt hij gewoon de militaire strategie die door Obama was uitgezet in Syrië. 

De New York Times publiceerde gisteren een interview met president Trump. Daarin haalde hij hard uit naar Susan Rice, die de Nationale Veiligheidsadviseur was onder Obama. Volgens Trump heeft Rice de wet overtreden. Hij reageerde daarmee op berichten dat Rice om de identiteit had gevraagd van Trumps medewerkers, die als “bijvangst” waren opgedoken bij het afluisteren van buitenlandse officials.

Trump maakte niet duidelijk wat de misdaad is die Rice heeft gepleegd. De namen van Amerikanen worden standaard geanonimiseerd in de onderzoeksrapporten van de inlichtingendiensten. Het ligt echter binnen de bevoegdheid van een Nationale Veiligheidsadviseur om de “ontmaskering” te vragen die namen.

Ook wilde Trump niet zeggen wat zijn bewijs was voor zijn beschuldiging. Een woordvoerder van Rice reageerde ijzig. “I’m not going to dignify the President’s ludicrous charge with a comment.” Verschillende Republikeinse kopstukken willen dat Rice nu getuigt voor de Inlichtingencommissie van het Congres.

Trump heeft de media tot de “enemy of the people” verklaard, maar ironisch genoeg is hij de redder van vele media die hij voortdurend bekritiseert. Zo hebben de New York Times en Washington Post door het ‘Trump Effect’ een enorme stijging gezien van het aantal abonnementen. 

Voor één zender is de opkomst van Trump echt een zegen: CNN. De nieuwszender, die Trump steevast aanduidt als “Fake News CNN”, had de afgelopen jaren te kampen met dalende kijkcijfers en reclame-inkomsten. Maar dankzij Trump gaat het met CNN beter dan ooit. De New York Times schreef dit mooie verhaal over de wederopstanding van de zender. 

Vandaag stemt de Senaat over de benoeming van Neil Gorsuch voor het Supreme Court, maar het definitieve besluit zal waarschijnlijk morgen pas vallen. De Democraten hebben namelijk aangekondigd de benoeming van Gorsuch tegen te houden met een filibuster. De Republikeinen kunnen dat omzeilen door de stemregels te wijzigen (de zogeheten nuclear option), zodat de Democraten de filibuster niet langer kunnen gebruiken. Als de Republikeinen de nuclear option inzetten, dan volgt een definitieve stemming morgen.