Het Witte Huis heeft zijn grote hervorming van het belastingstelsel ontvouwd. Vooropgesteld, dit is een raamwerk waarin Trump zijn hervormingen in grote lijnen uiteenzet, veel details ontbreken nog. Dit zijn de belangrijkste maatregelen:

Het eerste wat meteen opvalt: bijna al deze maatregelen komen de allerrijkste Amerikanen ten goede. Ook Trumps eigen bedrijf zou hiervan enorm profiteren. Niet alleen de verlaging van de winstbelasting, maar vooral de afschaffing van de Alternative Minimum Tax (AMT) is gunstig voor Trump zelf.

Zijn uitgelekte belastingaangifte van 2005 laat duidelijk zien hoe dat werkt. Trump had dat jaar een inkomen van $153 miljoen. Zijn accountant had zoveel aftrekposten opgevoerd dat zijn belastingafdracht minimaal zou zijn: $7,2 miljoen oftewel 4,5% van zijn inkomen. Door de AMT moest Trump alsnog $38,5 miljoen afdragen (25 procent). De afschaffing van AMT levert hem (en met hem vele andere rijke Amerikanen) dus potentieel vele miljoenen op.

Dit hele belastingpakket gaat natuurlijk regelrecht tegen zijn campagneboodschap in. Trump beloofde op te komen voor de gewone Amerikaan en de verwaarloosde middenklasse. “De vergeten mannen en vrouwen van dit land zijn niet langer vergeten”, verkondigde de president in zijn inauguratietoespraak. 

Het plan dat het Witte Huis nu presenteerde lijkt vooral te zijn bedoeld voor het type mannen, die dit voorstel hebben geschreven: Gary Cohn, de voormalige bestuursvoorzitter van Goldman Sachs die nu de National Economic Council in het Witte Huis leidt, en Steven Mnuchin, de voormalige investeringsbankier van Goldman Sachs die nu minister van Financiën is.

Vooral door Trumps verlaging van de winstbelasting zal de Amerikaanse schatkist veel belastinginkomsten mislopen. Trump kan dit natuurlijk ondervangen door op de overheidsuitgaven te bezuinigen. In de begroting die Trump vorige maand voorstelde, is een reeks bezuinigingen opgenomen met een waarde van $54 miljard. Daartegenover staat een verhoging van het defensiebudget met $54 miljard. Netto leveren de maatregelen dus niets op. 

Toch hoeft de belastingverlaging niet rampzalig te zijn voor de schatkist, betoogt minister Mnuchin van Financiën. Hij is een grote aanhanger van de Laffer Curve, een bekende economische theorie uit de jaren zeventig. Die komt kort gezegd hierop neer: een forse daling van de belasting leidt tot extra economische groei en banen, die op hun beurt extra belastinginkomsten genereren. Een forse belastingverlaging betaalt zich vanzelf terug, zo redeneert Mnuchin. “The tax plan will pay for itself with economic growth.“

De president Ronald Reagan en George W. Bush waren grote aanhangers van deze theorie. George H. Bush sr deed het juist af als "voodoo economics”. Zijn kritiek is begrijpelijk. Nog nooit is bewezen dat de Laffer Curve werkt (lees ook dit kritische stuk). Tegenstanders zeggen dat het alleen maar tot grotere begrotingstekorten leidt. De waarheid ligt waarschijnlijk in het midden. Een belastingverlaging leidt ongetwijfeld tot meer economische activiteit (en dus meer belastinginkomsten), maar het kan nooit genoeg zijn om het gat op de begroting te dichten, zo is de overtuiging van de meeste economen. 

Dit alles is in strijd met Trumps eigen verkiezingsbeloften. Hij beloofde tijdens zijn presidentschap het begrotingstekort om te buigen in een overschot, de hele staatsschuld van $20.000 miljard weg te werken, de belastingen fors te verlagen én $1.000 miljard te investeren in nieuwe infrastructuur. Je hoeft geen econoom te zijn om in te zien dat het onmogelijk is om al deze ambities tegelijkertijd waar te maken.

Dat blijft de grote vraag. Trumps plan is vooralsnog niet meer dan een verlanglijstje, want het Congres moet instemmen met de plannen. De zogeheten fiscale conservatieven of budget hawks van de Republikeinen zullen niet blij zijn met het gat op de begroting dat Trumps voorstel slaat. Daarom heeft de president bijna zeker de steun nodig van Democraten en het lijkt onwaarschijnlijk dat hij die krijgt.

We hebben al eerder in deze nieuwsbrief gesteld dat hervorming van het belastingstelsel een van de taaiste politieke kwesties is. President na president is erop stukgelopen, juist door de grote ideologische verschillen tussen Democraten en Republikeinen. De laatste hervorming van betekenis dateert van 1986, toen Ronald Reagan een groot pakket door het Congres wist te loodsen. 

De sleutel van zijn succes? Reagan zorgde op voorhand dat hij steun had van de Democratische oppositie. The Gipper had in de jaren tachtig goede banden opgebouwd met Democratische Congresleiders, een kwaliteit die Trump nog niet onder de knie heeft.  

Het Witte Huis heeft ongenadig hard uitgehaald naar Sanctuary Cities die zijn uitzettingsbeleid tegenwerken. Trump reageerde daarmee op een uitspraak van een rechter die een strafmaatregel van de president had geblokkeerd. In een serie tweets bekritiseert hij zowel de rechter als de stad San Francisco, die de zaak had aangespannen.

Even later gaf het Witte Huis een verklaring uit, waarin hij San Francisco beschuldigde “bloed aan zijn handen” te hebben, omdat de stad criminele illegalen beschermt.

San Francisco wijst erop dat Sanctuary Cities tot de veiligste steden van Amerika behoren. Bovendien laten statistieken zien dat immigranten, inclusief illegalen, minder misdaden plegen dan ‘legale’ Amerikanen

Trump heeft daar geen boodschap aan. Volgens hem geeft de “foute uitspraak” van de rechter ruim baan aan criminele bendes en drugkartels. De rechter brengt hiermee “duizenden levens” in gevaar.

Het is ongekende harde aanval op de rechtspraak. De president dreigt in een interview met de Washington Examiner de federale beroepsrechtbank in San Francisco zelfs op te breken (wat een president overigens niet kan doen). Het is niet de eerste keer dat Trump rechters bekritiseert. Eerder haalde hij uit naar rechters die zijn reisverbod hadden geblokkeerd.

Trump regeert nog altijd het liefst per decreet. De president heeft inmiddels 26 decreten, 28 presidentiële memoranda en 24 proclamations ondertekend. Hier vind je het complete overzicht van alle executive actions (zie voor een nadere uitleg deze eerdere Trump Daily).

Deze week vaardigt hij twee nieuwe decreten uit die ruim baan moeten geven aan olie- en gasboringen. Het eerste decreet, dat hij gisteren ondertekende, is zonder meer controversieel. Trump haalt daarmee de beschermde status weg van federale gronden, waardoor houtkap, mijnbouw en olieboringen in onder meer nationale natuurparken mogelijk worden.  

Trump ondertekent vrijdag een tweede decreet die groen licht geeft aan boringen in beschermde watergebieden in de Atlantische Oceaan en de Poolzee. Daarmee probeert de president een recent decreet van Obama ongedaan te maken, dat juist bedoeld was om olieboringen in deze oceanen te verbieden. 

Trump hoopt dat de maatregel duizenden banen creëert in de olie- en gasindustrie. Analisten verwachten dat de impact van deze maatregel vooralsnog niet zo groot is. Met een olieprijs die schommelt rond de $50 per vat, zijn veel moeilijke locaties zoals de Poolzee gewoonweg (nog) niet geschikt voor winstgevende olieproductie. 

Bovendien kan Trump niet zomaar met één pennenstreek Obama’s eerdere maatregel ongedaan maken. De verwachting is dat tegenstanders van Trump zijn decreten via de rechter gaan aanvechten, een proces dat mogelijk jaren gaat duren.

…meldt Politico dat Trump overweegt de Verenigde Staten uit het Noord-Amerikaanse handelsverdrag NAFTA terug te trekken. De dreigende boodschap was mogelijk bedoeld als middel om zijn buurlanden onder druk te zetten. Later op de dag zei Trump tegen de leiders van Mexico en Canada dat hij niet van plan is NAFTA op te blazen. 

…heeft de president een nieuwe instantie opgericht die slachtoffers van criminele immigranten ondersteunt.

..heeft de voltallige Senaat in het Witte Huis een briefing gekregen over de situatie in Noord-Korea. Het Witte Huis had afgelopen weken een harde boodschap voor Noord-Korea, maar tegenover de senatoren matigde het zijn toon. De regering belooft de diplomatieke en economische druk op Noord-Korea op te voeren.

…schaart de ultraconservatieve Freedom Caucus zich achter een nieuwe Republikeinse zorgwet die Obamacare moet vervangen. Met de steun van de ultraconservatieven is het allerminst zeker dat er een meerderheid is voor het nieuwe voorstel. De gematigde factie van de Republikeinse partij is niet zo enthousiast.

…heeft het Witte Huis aan Congresleden laten weten dat het subsidies blijft uitbetalen aan arme Amerikanen die de premies van Obamacare niet kunnen veroorloven. Daarmee is het laatste obstakel weggenomen in de onderhandelingen tussen Republikeinen en Democraten over de budget ceiling. Voor het einde van deze week moet het Congres een akkoord bereiken over de financiering van de overheid om een government shutdown te voorkomen.

…stort oud-president Obama naar goede Washingtonse traditie zich op het lezingencircuit en dat levert hem geen windeieren op. Zijn eerste lezing, gesponsord door een investeringsbank, brengt $400.000 in het laatje.