Om kort te gaan: aanbevelingen helpen ons om om te gaan met een teveel aan informatie. Mensen vinden aanbevelingen daarom fijn: ze verminderen de complexiteit van het alledaagse leven, zijn een filter voor de zogenoemde infodemie en verminderen onze keuzestress.
Pain relievers
Als je bekend met user-centred design methoden (zoals service design, business design, design thinking), dan ken je wellicht ook het value proposition canvas. Belangrijkste twee activiteiten hierbij zijn het in kaart brengen van de pains en gains van je gebruikers. Als je de wensen, behoeften, frustraties en pijnpunten kent van je publiek -gebruikers, lezers, luisteraars, swipers, kijkers- dan kun je ze beter ‘bedienen’. Aanbevelingssystemen zijn pain relievers.
Gain creators
Iets aanbevelen op basis van bijvoorbeeld ervaring, autoriteit, of complementariteit doen verkopers al jaren. Met hun kennis ‘helpen’ ze mensen die de noodzaak van het andere product (nog) niet beseffen, die meer willen horen van hetzelfde muzikale genre of eerdere films van regisseur X willen zien.
En die bubbel dan?
“Ja maar …”, roep je vast nu. Wel, uit diverse onafhankelijke onderzoeken van het
IVIR (UvA) en de
Media Monitor / Commissariaat voor de Media blijkt dat het negatieve effect van die dingen niet groot is - althans, niet in Nederland / de meeste Europese landen. Een conclusie uit de
Mediamonitor (2019):
Het onderzoek laat zien dat bijna niemand in Nederland volledig in een filterbubbel zit. Nieuwsgebruikers maken in ruime mate gebruik van nieuws dat niet door algoritmes wordt aanbevolen. Ook binnen algoritmische aanbevelingssystemen hebben zij toegang hebben tot een divers aanbod aan nieuws en informatie. Mensen die geïnteresseerd zijn in nieuws gaan door het gebruik van sociale media juist meer nieuws gebruiken. Hierdoor verhoogt de diversiteit van hun nieuwsgebruik alleen maar.
We moeten ophouden ‘die ene term’ te blijven gebruiken. En niet omdat het angsten laat bestaan of verder aanwakkert, maar juist ook omdat de term innovatie op dit gebied in de weg zit. Het IVIR-onderzoek zegt hierover:
A real risk of the reigning filter bubble rhetoric is the development of ill-conceived prejudices against digital technologies that help to sort and order online information.
In the worst case, concerns about filter bubbles will discourage media companies in Europe from exploring new ways of distributing content and using algorithms and personalized recommendations as a way to better inform users, to offer better (and monetizable) services, and to compete with highly personalized non-news platforms for the attention of consumers.
Wat dan wel de uitdaging is? In hetzelfde onderzoek staat:
The challenge is deploying algorithmic filtering of information in a way that promotes diversity instead of reducing it, better informs citizens instead of simply selling more advertising, and ultimately re-establishing trust in the media as trusted recommenders of what is worth knowing
Wat die uitdaging betreft is er goed nieuws. Dit jaar is een onderzoek gestart door de Universiteiten van Zurich en Amsterdam naar
hoe recommender systems media professionals, publiek en het vertrouwen in de journalistiek beinvloeden. Onder de titel
de rol van ‘news recommendation systems in digital democracies’, probeert men daar grip op te krijgen en, om lekker meta te blijven:
Furthermore, we aim to develop evidence-based recommendations on how such recommendation systems could be constructed and (re)programmed in order to meet the various normative requirements of an enlightened, pluralistically informed public.
Even geduld nog: in de zomer van 2024 volgen de resultaten 😱.