Nou, ga d'r maar aanstaan, Laurens⊠Gelukkig (en helaas) is er veel, heul veel geschreven over creativiteit. Ik hanteer hier de definitie die Marcus du Sautoy gebruikt:
Creativiteit is de motivatie om iets te bedenken wat nieuw en verrassend is, en een bepaalde waarde heeft.
Die drie criteria - nieuw, verrassend, bepaalde waarde - zijn goed hanteerbaar wanneer je AI pogingen toetst op creativiteit: een AI songfestivalliedje, een nieuw gegenereerde Rembrand of een artificiële compositie van Bach.
Scheppingsdrang is menselijk
Interessanter vind ik het eerste deel: motivatie. Je kunt redeneren dat alle AI-systemen initieel door mensen zijn gestart. Er is van geen enkel huidig AI systeem bekend dat het de aandrang heeft om uit eigen beweging zelf iets nieuws uit te voeren. Is het systeem daartoe niet ontworpen of geĂŻnstrueerd dan zal het ook niet kunnen af wijken van geldende regels - of die nu opgesteld zijn door mensen of zelflerend tot stand zijn gekomen.
Iets nieuws maken daarentegen kan een machine zeker. Programmeer een computer om willekeurig kleurvakjes naast elkaar te plaatsen, en er ontstaat een beeld. Verrassend zal het niet zijn. Hebben chimpansees dat programma geschreven, dan zal dat gegeven ons vooral verrassen, maar vernieuwend zullen we de uitkomst niet vinden. De band
Massive Attack die een app uitbrengt waarmee iedere gebruiker een
gepersonaliseerde versie van vier tracks krijgt, heeft voor fans ongetwijfeld een grote waarde, maar -zo zal een ander beweren- âhet is al eens gedaanâ.
Drie vormen van creativiteit
Cognitiewetenschapper Margaret Boden onderscheid drie vormen van creativiteit:
-
Verkennende creativiteit. Uitgaan van wat er is om vervolgens daar de randen van te onderzoeken, mogelijk te verleggen, all the while gebonden door een aantal regels. Alle kunstprojecten waarbij men probeert nieuw werk van Van Gogh, Rembrandt, Bach, Frank Sinatra of Tupac te genereren, vallen onder deze vorm.
-
Combinerende creativiteit: Denk hierbij aan een kunstenaar die totaal verschillende concepten uit verschillende werelden samensmeedt tot iets nieuws. Schrijver Steven Johnson noemt dit ook wel âexaptatieâ. Niet geheel toevallig is de boekdrukkunst ook een vorm van combinerende creativiteit: Gutenberg combineerde de wijnpersen van Duitse boeren met Chinese âmovable typeâ - losse letters. Zo kon âie veel sneller op grotere schaal informatie reproduceren.
-
Transformerende creativiteit: dit zijn de game changers, momenten waarop bestaande conventies of geldende regels worden losgelaten. De 'kunstâ is dan om, zoals Du Sautoy stelt, âzodanig te kiezen wat je laat vallen en welke nieuwe voorwaarden je introduceert, zodat er iets nieuws en waardevols ontstaat.â
Non Playable Character - the band
Een recent voorbeeld van transformerende creativiteit is misschien wel de aankondiging van
NPC, een
AI-band van artiest Grimes. In het persbericht staat dat je deze band moet zien als:
âA vehicle for experimentation in new technologies as they become available such as generative characters and music, diff types of animation, ai assisted art as well as spiritual technology.â
NPC bestaat verder uit âinfinite members" die de groep ingestemd kunnen worden (of weggestemd), âexcept for core members such as the baby Warnymph.â En, omdat het nu eenmaal 2021 is, staat in het persbericht ook nog iets over cryptocoins en NFTâs. #đđŒ