Kindertelefoon staat roodgloeiend (#12)

Welkom bij het Stoorzender Journaal. De wekelijkse nieuwsbrief van Stoorzender de Podcast. Iedere week lees je hier het laatste nieuws uit de wereld van de geestelijke gezondheid en zie je wat er in de media verschijnt over dit onderwerp. Nieuwsgierig? Meld je aan en ontvang het journaal iedere week in jouw postbus!

Zondag kwam er een nieuwe aflevering van de podcast online over Binge Eating Disorder met Marjon van @mijnBEDuit. Deze is te beluisteren via je favoriete podcastapp. stoorzenderpodcast.nl/podcast.

In de persconferentie dinsdagavond zei deminissionar minister De Jonge: ‘Een mooie zomer kán het zo maar worden,‘ wat betekent dat we misschien toch wel eens sneller af kunnen zijn van de 1,5 meter regel dan we ons misschien realiseren. Maar wat doet dat precies met je brein? Kunnen we die verandering eigenlijk wel aan?

Voor iedereen gaat het even wennen zijn als alles straks weer gewoon kan en mag. Volgens GZ-psycholoog Najla Edriouch kunnen we het het beste vergelijken met een vakantie. ‘Als jij drie weken op een rustige plek bent geweest en je komt dan weer op je werk, dan zal je het daar ook heel druk vinden. Het is maar net wat je gewend bent. Je brein heeft tijd nodig om zich weer aan te passen.’ 

Edriouch raadt daarom aan om niet meteen je hele weekend vol te plannen. Je lichaam heeft het afgelopen jaar minder prikkels gehad en is daaraan gewend geraakt. ‘Het kan dus best zijn dat een verjaardag met een aantal mensen al te veel kan zijn,’ vertelt Edriouch. Bij een overvloed aan prikkels wordt er in je lichaam het stofje cortisol aangemaakt. Cortisol staat beter bekend als het stresshormoon. 

Rick van Baaren, hoogleraar gedragsverandering van de Radboud Universiteit, verwacht vooral veel inhaalgedrag bij mensen. Alles wat wij het afgelopen jaar hebben moeten missen, zal ook weer ingehaald moeten worden. Althans niet bij iedereen, maar wel bij een groot gedeelte binnen de samenleving. ‘Je gaat overcompenseren. Dat is echt een psychologisch basisbeginsel.’ Al zal er volgens van Baaren wel eerst ‘gesnuffeld’ worden. 

Sinds de coronacrisis heeft De Kindertelefoon steeds meer te maken met zware gesprekken. Daarom trekken ze aan de bel. De gesprekken gaan vaak over depressieve en suïcidale gedachten. ’Het aantal gesprekken over mentale problemen en huiselijk geweld neemt ontzettend toe. Wij voeren hier 49% meer gesprekken over dan voor corona’, vertelt directeur Roline de Wilde in De Nieuws BV. Volgens De Wilde is het belangrijk dat wij voor deze nieuwe groep genoeg aandacht hebben.

Tamo Lennaerts is al twee jaar vrijwilliger bij De Kindertelefoon. Lennaerts denkt dat eenzaamheid een grote rol speelt en hand in hand gaat met onzekerheid. Kinderen volgen thuis les, waarbij het hele sociale aspect van naar school gaan vaak wegvalt. Ook de focus van kinderen, en de daarmee gepaarde sociale druk, valt deels weg. 

Volgens Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan het Leids Universitair Medisch Centrum, ziet ook steeds meer mentale problemen bij jongeren: ‘Het is belangrijk dat we deze jongeren weer wat lucht en vrijheid geven, zodat ze weer wat meer gaan experimenteren in hun sociale leven. We moeten ook heel goed voor die kleine groep gaan zorgen die nu hele ernstige problemen hebben. We moeten zorgen dat er voor hen ook voldoende en snel hulp beschikbaar is.’

Het hele gesprek is hier te beluisteren.

Greta Noordenbos doet al jarenlang onderzoek aan de Universiteit Leiden naar het ontstaan en herstel van eetstoornissen. ‘We noemen het een eetstoornis, maar het heeft tegelijkertijd ontzettend veel te maken met het ontwikkelen van je identiteit’, vertelt Noordenbos. Volgens haar wordt er te weinig naar de kern van de eetstoornis gekeken. 

Het kind met een eetstoornis wordt binnen het gezin zelfs vaak gezien als het ‘probleemloze’ kind. Stiekem zijn ze heel onzeker, maar wanneer ze met afvallen beginnen, merken ze dat ze daar juist goed in zijn. Dit alles wordt aangemoedigd door een stemmetje in hun hoofd. Noordenbos vertelt: ‘Ik noem het ook wel eens de innerlijke dictator, want er is geen ontsnappen aan.’

Volgens Noordenbos wordt er nu nog veel te weinig gekeken naar de kern van anorexia. Zo moet je volgens haar kijken naar welke psychische problemen op te lossen zijn en je afvragen waarom de eetstoornis zo belangrijk is voor mensen.

Het hele artikel lees je hier.

Model Saana Mirzaie had een zware jeugd als vluchteling. Haar ouders komen uit een heel andere cultuur en Saana moest op jonge leeftijd alles al voor hen vertalen. Ze had wel vriendinnetjes, maar voelde zich eigenlijk hopeloos alleen en onbegrepen. Tot haar achtste woonde ze in een asielzoekerscentrum, daarna verhuisde ze naar Elburg. Op haar 19de werd Saana gescout als model. Hier begon de problemen rondom eten voor haar. 

 Elke zondag moest ze aan haar agency een foto sturen van haar gewicht. ‘Hij had mijn droom in handen en kon mij daarmee manipuleren’, vertelt Saana. Volgens haar was zij zelf ook onderdeel van het probleem en ontstond haar eetstoornis niet alleen door de industrie waarin zij werkte. ‘Ik was degene die mijzelf uithongerde en op sociale media een gelukkig, fake beeld liet zien. Jonge meiden zagen mijn broodmagere lichaam en dachten dat dat me een topleven opleverde.’

Gelukkig was er vorig jaar juli eindelijk plek in de kliniek in Leiden. Hier heeft zij zo hard aan haar herstel gewerkt dat ze al na twee maanden, in plaats van vijf maanden, de kliniek mocht verlaten. Sinds haar dieptepunt is Saana 20 kilo aangekomen. Ze siert de covers van onder andere Vogue Arabia en andere grote merken. Inmiddels niet meer als broodmager ongezond model, maar als curvy model in haar gezonde prachtige lichaam. ‘Zelfexpressie is mijn nieuwe uitlaatklep, ik wil mijn levensverhaal vertellen via mijn kunst.’

Lees het volledige interview in Het Parool hier.

Deze week plaatste De Groene Amsterdammer een interview met Floortje Scheepers over de vastgelopen jeugdzorg. Scheepers ziet de crisis in de GGZ als een collectief probleem.

Volgens Scheepers ligt het probleem met de GGZ dieper dan dat er niet genoeg geld is. ‘De samenleving is gaan geloven in verklaringen en oplossingen voor mentale ontregeling die vooral zijn gebaseerd op wetenschappelijke modellen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Eén op de vier Nederlanders krijgt te maken met mentale ontregeling, het aantal behandelingen groeit en groeit en zo’n twee miljoen mensen zijn aan de psychofarmaca. De crisis is collectiever dan het individu dat op een wachtlijst belandt. We zitten als samenleving in een mentale crisis.’

Ze ziet in haar vakgebied het aantal diagnoses toenemen. Er ontstaan richtlijnen, kwaliteit statuten en behandeltrajecten. Ze vindt dat erin wordt doorgeschoten. ‘We behandelen veel te veel vanuit dat maakbaarheidsdenken. Protocollen, vragenlijsten, systemen om te beheersen en controleren. […] Net zo goed gooien we al die breinen op één hoop en gaan onderzoeken of we iets generieks kunnen vinden dat ons kan helpen het te begrijpen, terwijl we aan de andere kant negeren wat van enorme impact is: cultuur, coronastress, kansenongelijkheid. Hoe kan het nou dat we iets wat individueel is, generiek proberen te maken en iets wat generiek is, individueel? Dat klopt niet. Achter dat ene individu zit een verhaal, een context, en daar moet je naar luisteren.’

Zelf spreekt ze over ‘mentale ontregeling’ in plaats van over stoornissen. Zo ziet ze het ook, als ontregeling. En dat het dus ook weer in balans kan komen. Als hoogleraar innovatie denkt Scheepers veel na over hoe het anders kan. Ze gelooft in blended psychiatrie: het combineren van wetenschappelijke kennis met ervaringen van patiënten. Ze zou de GGZ graag zien als een netwerkorganisatie waarin hulpverleners gezamenlijk de verantwoordelijkheid dragen voor een patiënt en met hun omgeving werken aan herstel.

Floortje Scheepers was eerder te gast bij Stoorzender. Deze aflevering kun je hier terugluisteren, of vinden in je favoriete podcastapp. Lees het volledige interview hier.

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 1 procent van de Nederlandse bevolking borderline heeft. Borderline heeft een ingrijpende invloed op het leven, ook voor naasten. Hoe kun je als partner hiermee omgaan? Om deze vraag te beantwoorden interviewde Vice Hans de Jong van Stichting Borderline en Sam die al jaren een relatie heeft met iemand met borderline.

Volgens Hans de Jong uiten borderline symptomen zich vaak in relatie tot de ander:‘Vaak wordt gezegd dat een relatie met iemand met borderline ontzettend spannend, mooi en liefdevol kan zijn, onder andere omdat ze vaak erg zorgzaam zijn, maar ook gepaard kan gaan met een hoop specifieke problemen.’ Vaak hebben mensen met borderline ernstige verlatingsangst en het gevoel dat niemand te vertrouwen is. Dit kan een relatie bemoeilijken, zo bevestigt Sam: ‘Zodra mijn vriendin het gevoel heeft dat ik haar ga verlaten, of dat ik negatief over haar denk, dan gaat ze ervan uit dat onze relatie over is en we niet meer terug kunnen. Vanuit die gedachte reageert ze ook.’

Ook de stemmingswisselingen die vaak bij borderline horen kunnen een relatie bemoeilijken. Hierover zegt De Jong: ‘Dat wordt vaak gezien als ‘manipulatief’ en ‘aanstellerij’, maar het is een heel ernstig symptoom dat waarschijnlijk zelfs een biologische oorzaak heeft.’

Het is belangrijk voor een geliefde van iemand met borderline om te weten waar je mee te maken hebt. Volgens De Jong kan psycho-educatie hierbij helpen. Ook is het belangrijk om als partner je eigen grenzen te bewaken en niet bang te zijn om zelf ook hulp te zoeken. Daarnaast is het belangrijk om open en helder te communiceren. ‘Als hulpverlener is dit ook cruciaal om te weten: als je niet let op hoe je communiceert, heb je een probleem. Dan voelt die persoon met borderline zich ongehoord of onbegrepen. Het begint in dat geval dus bij zeggen dat je begrijpt waar die vandaan komt, en dat je laat zien dat je eerst en vooral er bent om te helpen. Dat geldt ook voor partners.’

Lees het hele artikel hier.