Ik ben voor iets, jij bent tegen iets, dus we hebben een probleem. Meer nog: jij hebt een probleem, want jij bent uiteraard mis. En laat ons dat vooral eens uitvergroten, dat ik juist ben en jij mis. En laat ons er wat mensen bijroepen die dat in elk van beide kampen ondersteunen. En laat ons er dan vooral geen oplossing voor zoeken. Neem zo goed als gelijk welk politiek onderwerp van de laatste maanden en jaren en je kunt het erop toepassen met een paar partijen.

Maar we moeten het niet altijd bij politiek zoeken. Het kan evengoed binnen je eigen huiselijke muren zijn, of op je werk, of in andere discussies. Tobias Leenaerts zegt er heel zinnige dingen over in een interview met Zwijgen is Geen Optie. In zijn tweede interview zelfs:

Ik was al fan van zijn mindset omdat hij vanuit EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief) het extremisme al liet varen: Nee, we moeten niet iedereen bekeren tot vegetarisme. En nee, we moeten daar ook niet per se een hele ideologie rond opdringen. Laat ons blij zijn met iedereen die mondjesmaat minder vlees begint te eten. Daarom moet toch niet iedereen altijd vegetarisch eten? Dat is het extremisme waar ik het inderdaad ook lastig mee heb: either you’re with us, or you’re with the terrorists om Bush jr eens te citeren.

Een voorbeeldje: diëten. Iets waar ik wel iets van ken. Als er 1 tip is die ik iedereen kan geven om succesvol te vermageren, is het wel deze: doe niet extreem. Ja, je moet minder eten. Maar denk het gewoon om: wat heb je allemaal niét gegeten, ipv wat heb je allemaal wél gegeten. In periodes dat ik nog eens een paar kilo moet kwijtgeraken om onder de 100 te blijven, werkt dat heel goed voor mij. Dat én meer sporten, want dé clue blijft natuurlijk om meer calorieën te verbranden dan dat je er binnengooit. Maar wie extreem 1 bepaald dieet wil volgen, zal het veel lastiger hebben om resultaat te bereiken. Daar ben ik écht van overtuigd.

Wel eigenlijk heel veel. Zo heb je het fenomeen van ‘filter bubble’, waardoor mensen bevestigd worden in wat ze al denken. Althans, dat is de theorie: dat de algoritmes van Facebook en consoorten ons zoveel mogelijk dingen voorschotelden die we wellicht ‘leuk’ zullen vinden, waardoor we bijgevolg vooral bevestigd worden in onze opinies. Terwijl een maatschappelijk debat net leeft van de confrontatie van ideeën en een consensus zoeken, of toch tenminste iets waar met z'n allen mee vooruit kunnen.

Een filter bubble bevordert een vorm van tribaal gedrag waarin gedrag en opinies van jouw groep extra worden bevestigd en op den duur de enige mogelijke waarheid zijn. Zelf geloof ik dat internet en misschien meer nog sociale media daar een rol in spelen, maar ik ga graag ten rade bij de onvolprezen Jamie Bartlett over zo een onderwerp, meer bepaald uit z'n boek ‘The People vs Tech’:

Het gaat er volgens Bartlett om dat we nu in een tijdperk van onbeperkte informatie zitten. Er is zoveel informatie dat zelfs het meest geordende brein er geen structuur meer kan in aanbrengen. En ja, mensen gaan wellicht op zoek naar gelijkgezinden.

Bartlett gaat wel niet akkoord met de betuttelende idee dat ‘domme mensen’ zich laten misleiden door desinformatie op het internet. In tegendeel, hij vindt dat net hoogopgeleide en goed-geïnformeerde mensen nog meer onderworpen zijn aan die desinformatie omdat ze net denken dat ze zo goed zijn in het onderscheiden van wat waar is en wat niet, waardoor ze eigenlijk denken dat ze sowieso gelijk hebben en daarin graag bevestigd worden. Er is blijkbaar ook onderzoek dat dat ondersteunt.

En nog deze:

Bartlett noemt dat ‘re-tribalisation’, het ons hergroeperen in stammen. Bij hem heeft dat vooral een maatschappelijke, politieke inslag. Maar er zijn daar uiteraard nog veel andere toepassingen van. Niet voor niets schreef marketing/innovatie-goeroe Seth Godin er jaren geleden al het boekje ‘Tribes’ over, met onder andere deze quote:

Godin koppelt dat aan leiderschap en hoe je organisaties succesvol kunt maken: door een gul leiderschap dat niet gebaseerd op hiërarchie en succes, maar op een tribale connectie met je mensen, waardoor ze in jou geloven en jouw idee gaan volgen.

Mijn enige oplossing is empathie. Ik was er vroeger eerder slecht in, maar ik probeer het ondertussen wel: wat zou die andere eigenlijk willen bereiken? Dat kan een collega zijn, je betere helft, je kinderen, een andersdenkende … In marketing is het je klant: welke nood wil die eigenlijk vervuld zien, en kan ik daarbij helpen en eventueel er een euro mee verdienen/de wereld verbeteren (hangt ervan af waar je marketeer bent natuurlijk).

Er is nog een heel extreem voorbeeld van tribaal gedrag dat ik wou meegeven: dat van de ‘Flat Earthers’, mensen die geloven dat de aarde plat is. Tot mijn verbazing blijkt dat zelfs een groeiende groep. Tobias Leenaert haalt in het intervie met Zwijgen is Geen Optie de Netflix-documentaire ‘Behind the Curve’ aan die toelicht hoe dat in z'n werk gaat. Hieronder vind je de link naar die documentaire.

Denk alvast aan ‘bewijzen’ als: ik kan daar wat verder een stad zien liggen. Als de aarde echt rond zou zijn, zou de curve van de aarde ervoor zorgen dat ik zo ver niet kan kijken. Of deze: de polen zijn gewoon een muur van ijs die rond de platte schijf staat die de Aarde wel is. Tijd voor de Night King van Game of Thrones om daar eens met z'n ijsdraak door te gaan denk ik…

😎😎 - Dank om alweer tot het einde te lezen. Veel groetjes vanuit fietsparadijs Limburg en tot een volgende keer!