Franse Verkiezingen 2017 #8

Het was weer een spannende week in de Franse politiek. In dit feuilleton: Een alliantie in het midden, geflirt op links en problemen met justitie op extreem-rechts.

Bonne lecture et bon week-end !

Frankrijks eeuwige derde man, François Bayrou (65) van de centrumrechtse partij Modem, heeft laten weten dit keer niet meer mee te doen aan de presidentsverkiezing. Hij steunt Macron (onder een aantal voorwaarden). Dat is goed nieuws voor Macron, die de alliantie vrijwel direct accepteerde. en dat vertaalde zich al direct in een stijging van 3,5 punten in de peilingen. De afgelopen weken was Bayrou goed voor 5 à 8 procent in de peilingen. Een deel daarvan gaat nu logischerwijs naar Macron.

Critici op zowel links als rechts verwijten Bayrou draaikonterij; zes maanden geleden verweet hij Macron nog de “kandidaat van het geld” te zijn en geen ideeën te hebben. Bayrou minister onder de president Chirac en daarom vinden veel Republikeinen dat zij ‘recht’ hebben op Bayrou’s steun.

Er zijn veel verschillende peilingen voor de presidentsverkiezingen, die deze week allemaal een vergelijkbaar beeld geven. Fillon klimt wat op, Hamon doet het aardig en Le Pen verstevigt haar voorsprong in de eerste ronde. Kijken we naar de tweede ronde, dan wint Macron nog steeds, met twintig punten verschil van Le Pen (60% vs. 40%). 

Ik zal vanaf nu PrésiTrack aanhouden, een dagelijkse peiling van het dagblad Les Echos en de zender Radio Classique, die in mijn ogen een goed beeld geeft van de kiezersdynamiek.

De bookmakers gokken op Macron, hoewel het verschil met Le Pen niet heel erg groot is. Dit soort weddenschappen is in Frankrijk overigens verboden, maar in Nederland kunt u wel een electoraal gokje wagen. In het andere gokpaleis, dat van de financiële markten, vreest men een overwinning van Le Pen. Zo stijgt de rente op Franse obligaties al een paar weken en wordt de spread, het verschil met Duitsland, steeds groter. Ook de CDS voor de Franse staatsschuld, een soort verzekeringspremie voor beleggers, is sinds januari al 64 punten gestegen. De alliantie Bayrou-Macron kan de markten wel bekoren.

In het onderzoek naar de oplichting van het Europees Parlement (EP) door Le Pen en haar fractie, werden woensdag twee van haar naaste medewerkers gearresteerd, haar bodyguard en haar kabinetschef. Later in de avond werden ze weer vrijgelaten. De kabinetschef zal worden vervolgd. Deze twee arrestaties zijn nog maar het topje van de ijsberg. Het EP vermoedt dat Le Pen twintig ‘nep'assistenten in dienst had. Totale schadepost voor de Europese belastingbetaler: 7,5 miljoen euro. Of zes Penelopes.

De advocaat die het Front national bijstaat in deze zaak, is ironisch (of cynisch) genoeg in dienst van datzelfde EP, onthulde Le Canard enchaîné. In het Frans zou je dit gedrag kunnen omschrijven als “le beurre, l'argent du beurre et le cul de la crémière”.

Niet alleen het hoofdkantoor in de voorstad Nanterre kreeg deze week bezoek van de politie. Ook de FN-burgemeester van Hayange, in het oosten van het land,  werd opgepakt. Hij wordt verdacht van fraude in een aanbestedingsaffaire, maar ontkent zelf iets fout gedaan te hebben. 

En in de nobele strijd tegen fake news pakten beveiligers van Marine Le Pen opnieuw een cameraploeg hardhandig aan.

Woensdag vond het jaarlijkse diner plaats van de CRIF, het overkoepelend orgaan van de Franse Joodse organisaties. Het diner is de afgelopen jaren een must geworden voor heel politiek Frankrijk. De President en de meeste presidentskandidaten waren erbij aanwezig. Le Pen en Mélenchon kregen geen uitnodiging, omdat ze volgens de voorzitter “haat zaaien”.

Ook al kent Frankrijk de grootste joodse gemeenschap van Europa, het electoraat is met 0,9% vrij klein. Gezien worden op het Crif-diner is echter een symbolische manier om de verbondenheid met de gemeenschap te tonen. Sommige politici zien het diner als een communautauristisch evenement en weigeren er naar toe te gaan.

Het diner kende een opvallend moment: kandidaat Macron en Hollande zoenden elkaar bij begroeting. Het was de eerste keer dat de twee elkaar weer zagen, nadat Macron afgelopen zomer opstapte als minister.

Ondanks berichten eerder deze week, hebben de linkse kandidaten samenwerking niet helemaal uitgesloten. De extreem-linkse kandidaat Jean-Luc Mélenchon zei gisteren in een debatprogramma dat de deur nog steeds open staat voor een toenadering tot Benoît Hamon. De twee overleggen zondag of maandag opnieuw, maar gevreesd wordt dat hun ego’s in de weg blijven staan.

De groene kandidaat en europarlementariër Yannick Jadot heeft zijn kandidatuur wél ingetrokken. Hij sluit zich aan bij Hamon. Het is voor het eerst in bijna een halve eeuw dat er geen groene kandidaat aan de presidentsverkiezingen meedoet. In ruil voor de steun van de écolo’s zullen Frankrijks kerncentrales over uiterlijk 25 jaar worden gesloten, worden pesticiden verboden en gaat het archaïsche presidentieel systeem op de schop. Dat alles natuurlijk alleen als Hamon president wordt. En de enige manier waarop dat zou kunnen, is door de vorming van een links front. Samen staan de drie linkse kandidaten nu op 26 procent in de eerste ronde, evenveel als Marine Le Pen.

Iemand (wie is niet bekend) is een online petitie gestart om Barack Obama de volgende president van Frankrijk te maken. Waarom? “Omdat hij het beste CV van de wereld heeft”, zegt de website, waarvan de domeinnaam afgelopen september al werd geregistreerd. In Parijs hangen op veel plekken posters met het gezicht van de Amerikaanse oud-president.

Er staan nu twee grote verkiezingsdebatten op televisie gepland, op 20 maart bij het commerciële TF1 en op 20 april bij de publieke zender France 2. Emmanuel Macron weet nog niet helemaal zeker of hij meedoet. Op 25 maart debatteert een aantal kandidaten ook met studenten van  Sciences-Po in Parijs. Het zal voelen als een thuisoptreden: de meeste Franse politici zaten zelf in de schoolbanken van het elitaire instituut.

Brussel ligt wakker van de Franse verkiezingen. De Europese Commissie (EC) heeft de jaarlijkse rapporten gepubliceerd met de economische observaties over de lidstaten (lees hier, PDF). Frankrijk moet meer hervormen, vindt men in Brussel. De groei van 1,4% dit jaar is niet echt indrukwekkend. Ook neemt de langdurige werkloosheid nog steeds toe, daar waar die in de rest van de EU juist afneemt. De hoge staatsschuld kan een bedreiging vormen, er is teveel ongelijkheid in onderwijs, en het land is niet innoverend genoeg.

De Franse economie is nauw verbonden met de landen in de eurozone. Als het hier beter gaat zullen daar vooral België, Nederland en Ierland van profiteren.

De 14e Parlementaire sessie van de Vijfde Republiek werd woensdag officieel afgesloten. De Assemblée nationale komt pas na de algemene verkiezingen op 18 juni weer bijeen. Vier maanden rust dus. Een op de vijf (van de 577) huidige kamerleden is overigens geen kandidaat meer. Ter vergelijking: ook de Nederlandse Tweede Kamer gooit vanavond de luiken dicht in verband met verkiezingen. Maar dat reces duurt nog geen vier weken:  de oude kamerleden komen 22 maart nog een keer bij elkaar. De volgende dag begint de nieuwe Kamer met haar werk.

Deze week sprak ik in de Franse media zowel over de Nederlandse als de Franse verkiezingen. Kijk en luister hieronder terug.

Dank voor het lezen. Alle voorgaande afleveringen van deze nieuwsbrief vindt u hier. Deel deze nieuwsbrief met collega’s en/of vrienden die ook in Frankrijk geïnteresseerd zijn. Vragen en opmerkingen zijn welkom op news@devries.fr.