“We need to fix Facebook”,
kopte the New York Times groot. Aanleiding voor het stuk waren de verhoren in het Amerikaanse congres die plaatsvonden begin november over het verspreiden van nepnieuws en –advertenties gefabriceerd en gekocht door Rusland tijdens de Amerikaanse verkiezingen. In het stuk werden negen experts uit de technologiewereld gevraagd om advies hoe zij Facebook zouden repareren, zo inrichten dat dit nooit meer zou gebeuren. Meningen liepen uiteen van het oproepen tot transparant maken van het Facebook algoritme, tot ontwerpoplossingen van het uitbreiden van de like-knop met verschillende andere ‘engagementknoppen’ of het chronologisch sorteren van de timeline in plaats van het sorteren met een algoritme.
Maar moet Facebook wel gerepareerd worden?,
vraagt journalist David Cohn zich af. Springen we niet te snel op allerlei ‘ontwerpoplossingen’, voordat we begrijpen waar het probleem echt zit? Volgens Cohn moeten we eerst iets fundamenteels begrijpen voordat we in oplossingen denken: Fake news is geen foutje van Facebook dat we moeten herstellen. Fake news is inherent aan de werking van Facebook.
Facebook is een sociaal netwerk. En daarmee is het een gereedschap om je identiteit mee te bouwen. Zoals je weet, kun je je identiteit uitdragen met vele zaken. Van kleding, tot de muziek waarnaar je luistert, tot waar je je dagelijkse bakkie koffie haalt, tot je designerfiets. Tot het nieuws dat je deelt op Facebook. Waar nieuws in de traditionele setting dient om iemand te informeren over de wereld, dient nieuws op een sociaal netwerk als Facebook om je vrienden te informeren wat jij belangrijk vindt aan de wereld.
“Facts don’t matter. Truth does. Tim’s truth. Tim’s view of the world. He is sharing it. His truth may be based on facts. It might not be. But that doesn’t matter, because Facebook is not designed to be a source of facts or news, it is designed to be a social setting where personal identity, values and truths are shared.”
Dat zet aan het denken, vind je niet? Sure, laten we het probleem en de oorzaken van fake news niet reduceren tot bovenstaande analyse. Het moge duidelijk zijn dat er een heel machtssysteem achter zit. Maar ik besef door Cohn’s analyse wél hoe weinig we eigenlijk nog begrijpen van de uitwerking van de technologie waarmee we ons omringen en ons mee uitdrukken.