Popcorn #61: Bright Eyes maakt bruisende comeback | Doe mij weer eens een kauwgombal, Taylor Swift

Aan een zomervakantie houd je weinig meer over dan herinneringen, honderden foto’s en muziek die onlosmakelijk aan die weken verbonden blijft. Van mijn vakantie in het Italiaanse Le Marche is dat een eclectische mix van playlists en albums. Zo schalde uit onze JBL bij het zwembad:

Ook luisterde ik de afgelopen weken veel naar drie nieuwe, niet echt zomerse albums. Fontaines D.C. kroop een stukje dichter tegen Joy Division aan, Taylor Swift was in mineur wegens corona en Courtney Marie Andrews viel in duizend stukjes na een verbroken relatie. Ik bespreek hun platen en schrijf wat uitgebreider over het vrijdag verschenen album van Bright Eyes.

Welke muziek gaf jullie zomer kleur? Ik ben benieuwd!

In de jaren nul groeide Conor Oberst met zijn band Bright Eyes uit tot misschien wel de belangrijkste folkzanger en singer-songwriter van zijn generatie. I’m Wide Awake, It’s Morning werd in 2005 zelfs “het urgentste popalbum sinds Nevermind” in NRC genoemd. Na het veel mindere The People’s Key (2011) ging Oberst solo verder en helaas haalde het ‘wonderkind’ - zoals hij vaak wordt genoemd - nooit meer het niveau van zijn Bright Eyes-tijd.

Nu, bijna tien jaar later, is er Down in the Weeds, Where The World Once Was. Het goede nieuws: het is een echte Bright Eyes-plaat met vertrouwde elementen als emotionele zang, gekke geluidsfragmenten en spitsvondige teksten. Neem alleen al deze vintage Oberst-regel uit het eerste couplet van Mariane Trench: “Where selfishness is currency / People spend more than they make”.

Wat opvalt is dat Bright Eyes meer grof geschut inzet dan voorheen. Veel nummers zijn voorzien van grootse orkestrale arrangementen met veel violen en trompetten en op Persona Non Grata duiken zelfs doedelzakken op. En dan is er nog dat wat vreemde koortje dat de climax van Dance and Sing opsiert. De productie is soms zo overvol dat nummers dreigen te bezwijken onder wel erg veel bombast, maar dat gebeurt net niet. Wel snak je soms naar een rustmoment.

Een wonderschoon klein liedje als First Day Of My Life, waarop Oberst eerder betoverde met weinig meer dan zijn stem en gitaar, ontbreekt helaas. Wel neemt hij wat gas terug op het sober getoonzette Pan and Broom en Hot Car in the Sun. Uiteindelijk zijn het toch vooral de groots opgezette en meeslepende nummers die zich het meest kunnen meten met het beste Bright Eyes-werk, zoals de orkestrale wals van Comet Song - een feestelijk slotakkoord. Dit is een bruisende comebackplaat die luisteraars wakker schudt. I’m Wide Awake, It’s Morning!

Het Ierse Fontaines D.C. maakte met Dogrel een van de meest opwindende platen van vorig jaar en nu is daar al de opvolger. De postpunk-/gitaarband bevestigt met A Hero’s Death gelukkig nog eens dat ‘de moeilijke tweede’ een mythe is. Fontaines D.C. klinkt hier vitaal en vol zelfvertrouwen, maar wel een stuk duisterder dan op de succesvolle debuutplaat. De gitaren zijn gruiziger en regelmatig in noise gedrenkt en zanger Grian Chattens lage stem schuurt steeds dichter tegen Joy Divisions Ian Curtis aan.

Opvallend vaak sombert hij monotoon met zijn kenmerkende Ierse accent mantra’s als ‘That’s a televised mind’, ‘Life ain’t always empty’, ‘I don’t belong to anyone’ en ‘Love is the main thing’. Soms twee keer, maar meestal veel vaker. Het vergroot de intensiteit van de meest opwindende nummers van de plaat, maar veroorzaakt ook enige irritatie; het wordt een beetje een trucje.

Meer dan op Dogrel en dan bij vakgenoten Idles en Shame gaat het tempo af en toe omlaag. Zo zijn het korte Oh Such A Spring, het dromerige Sunny en afsluiter No opvallende, niet onaardige rustpunten. Fijn dat Fontaines D.C. zoekt naar verdieping en verbreding van hun geluid, maar dit zijn de nummers die de band met een gerust hart in Ierland achter kan laten als festivaloptredens weer mogelijk zijn. Liever brult een kolkende menigte straks ‘Life ain’t alway’s empty’ mee. Niet twee keer, niet zes keer, maar vol levenslust dertig keer.

Lees ook een interview met Fontaines D.C. in NRC: ‘Rock-’n-roll is niet langer een vorm van rebellie’

Het contrast kan bijna niet groter tussen de knalroze hoes van Taylor Swifts vorige plaat Lover (2019) en de grijze, grauwe cover van verrassingsalbum Folklore, waarop je door de bomen bijna de superster niet meer ziet. Toepasselijk, want haar radiovriendelijke kauwgompop heeft plaatsgemaakt voor opvallend ingetogen nummers, waar ze in alle stilte met producer Aaron Dessner (The National) in de afgelopen coronamaanden aan gewerkt heeft.

Het levert Swifts meest intieme en misschien wel beste album tot dusver op. De instrumentaties zijn subtiel, waarbij slechts af en toe ruimte is voor licht tikkende beats en vooral pianoklanken een warme deken vormen voor Swifts stem. Dat pakt goed uit op het langzaam aanzwellende Cardigan, dat net als in de fraaie videoclip de luisteraar een droomwereld binnen leidt. Ook Exile, het best verrassende duet met Bon Iver, is geslaagd; met hun compleet verschillende stemmen werken ze toe naar een krachtige bridge.

Prima nummers als Seven en Illicit Affairs zijn stuk voor stuk muzikaal zeer verzorgd en toch wringt er gaandeweg wat. Doordat er weinig variatie zit in toonsoort en tempo ligt eenvormigheid op de loer. Het is verfrissend dat de wereldster niet krampachtig zoekt naar hitsingles, maar mede door het vrijwel ontbreken van drums en percussie is de muziek nu wel erg rustgevend. Als een kabbelend beekje in een bos.

Het is dan ook een verademing dat op Betty opeens een mondharmonica klinkt en het tempo eindelijk weer eens omhoog schiet. Helaas gaat daarna het album alsnog als een nachtkaars uit. Doe mij weer eens een vrolijke roze kauwgombal Taylor, was ik geneigd te roepen. Wie had dat kunnen denken.

De Amerikaanse singer-songwriter Courtney Marie Andrews maakte twee jaar geleden indruk met album May Your Kindness Remain. Haar belangrijkste wapen was haar dijk van een stem, maar haar flinke countrysnik viel bij mij niet altijd in goede aarde. Die snik heeft op opvolger Old Flowers plaatsgemaakt voor tranen wegens het stranden van haar relatie. Het resultaat is een hartverscheurend album, waarop Andrews mooier en aangrijpender zingt dan ooit.

“In some other lifetime, would you pick me out again? / Would I have chosen to stay and see us through until the end?”, vraagt ze zich vertwijfeld af op Together or Alone. De muzikale begeleiding is spaarzaam, waardoor haar stem nog meer naar de keel grijpt. Wat zwaarmoedig is het allemaal wel. Gelukkig is daar richting het einde It Must Be Someone Else’s Fault, waarop de zon langzaam weer doorbreekt. Zo zingt de zangeres: “Still cry more than a person should /But it’s this feeling inside that’s changed / Like I’ve gone bad, but the world is good”

Andrews maakt ons dus op vrij directe manier deelgenoot van al haar zielenroerselen en de tal van fases die horen bij het verdriet om een verbroken relatie. Geen vrolijke kost voor de zomer, maar een plaat om straks te koesteren op een donkere, druilerige herfstdag.

Ik kijk vooral uit naar het nieuwe album van Angel Olsen, Whole New Mess, dat komende vrijdag verschijnt. Al is het afgaande op de eerste paar singles nog maar de vraag of dat kan tippen aan All Mirrors, dat op nummer 2 van mijn jaarlijst van vorig jaar eindigde.

Andere platen die dan verschijnen:

Een week later (4 september) komt Gold Record van Bill Callahan uit, slechts een jaartje na Shepherd in a Sheepskin Vest. De singer-songwriter deelde sinds eind juni al wekelijks een nummer. Een ludieke actie, maar wat mij betreft niet voor herhaling vatbaar. Doe mij maar gewoon slechts een paar singles als voorproefje, zodat ik nog benieuwd blijf naar het hele album. Desalniettemin: de eerste negen van de tien nummers beloven veel goeds :-)

Met een beetje geluk verschijnt een dag later (5 september) ook nog eens de nieuwe Lana Del Rey. Dat zou wat zijn!

Veel luisterplezier gewenst!

Hartelijke groet, David Haakman