Deepfakes en de wet

Om deepfakes aan te pakken behoeft de Nederlandse wetgeving wat aanscherpingen, maar het grote probleem is de handhaving van die wetten. Dat concluderen onderzoekers van het Tilburgse Institute for Law, Technology, and Society die in opdracht van het ministerie voor Justitie en Veiligheid adviezen geven voor de regulering van deepfaketechnologie. 

De aanleiding voor het rapport, dat deze week verscheen, is de verwachting van experts dat over vijf jaar 90 procent van de online content deels of volledig gemanipuleerd is. Het gaat daarbij op dit moment vooral om porno: meer dan 95 procent van de deepfakes zijn pornografisch.

De onderzoekers presenteren twaalf reguleringsmogelijkheden. Ze adviseren bijvoorbeeld om te debatteren over strafbaarheid van het maken, het bezit en de verspreiding van deepfakes. Ook stellen ze voor om wetsartikelen aan te passen, zodat deze beter toepasbaar zijn op deepfaketechnologie en om deepfake bewijsmateriaal in rechtszaken tegen te gegaan. Tot slot concluderen de onderzoekers dat de meest problematische toepassingen van deepfakes in Nederland juridisch al ingekaderd of verboden zijn, maar dat het kernprobleem daarom ligt bij de handhaving van de wetten.

Het rapport is gebaseerd op een literatuurstudie, een juridische analyse en vijftien interviews met Nederlandse en internationale experts. Ook is de juridische aanpak van deepfakes in China, de VS en andere landen geïnventariseerd.

In de laatste twee nieuwsbrieven van 2021 hebben we ook aandacht besteed aan onderzoek naar deepfakes, over de overtuigingskracht van deepfakevideo’s en over de verschillende toepassingen die een deepfake kan hebben. (Foto Zuckerberg: Budiey, Flickr)

Het was een verontrustend bericht dat Panorama op 5 november jongstleden publiceerde op de website: uit onderzoek zou blijken dat liefst 70 procent van de Nederlanders de overheid wantrouwt. Maar dat klopt niet. Volgens het betreffende onderzoek heeft zo’n 50% van de Nederlanders weinig of heel weinig vertrouwen in de overheid, maar weinig vertrouwen is niet hetzelfde als wantrouwen. De uitleg vind je op de website van Nieuwscheckers.

Vorige maand is meermaals een video op Facebook gedeeld waarin de Canadese arts Daniel Nagase beweert dat er in het ziekenhuis van Vancouver 13 miskramen op een dag werden gemeld, terwijl het gemiddelde ongeveer zes miskramen per jaar is. Ook zouden er 86 doodgeboortes zijn gemeld in de stad. Het zou om gevaccineerde moeders gaan. Knack ging na wie deze dokter is.

Wie de naam Daniel Nagase opzoekt, leest al snel bij de Canadese publieke omroep CBC dat hij afgelopen oktober al een waarschuwing kreeg van de Alberta Health Services. Hij zou drie patiënten met het antiparasitaire middel Ivermectine hebben behandeld. Daarnaast blijkt het desbetreffende ziekenhuis in Vancouver al via Twitter gereageerd te hebben op de beweringen van Nagase: ‘Gedurende de covidpandemie was er geen merkbaar verschil in de incidentie van doodgeboortes in de Vancouver Coastal Health-regio.’

Een hoax uit 2012 stak afgelopen week weer de kop op. Op Facebook en Twitter gaat een oude foto rond van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema in het gezelschap van een vrouw die volgens het bijschrift Petra Lievense is, de vriendin van de moordenaar van Pim Fortuyn. In werkelijkheid is de vrouw een oud-politicus van GroenLinks, Marry Mos. Mos bevestigde aan een factchecker van dpa dat zij naast Halsema staat op de foto, die is genomen tijdens een campagne-activiteit in 2006. [dpa]

Vlak voor de kerstdagen ging op sociale media een video rond waarin Tedros Adhanon Ghebreyesus, de voorzitter van de Wereldgezondheidsorganisatie, over de boosterprikken sprak. De video komt van een WHO-persconferentie op 20 december 2021 in Genève. De voorzitter versprak zich bij het Engelse woord ‘kinderen’, waardoor hij niet ‘chil-children’ zei, maar ‘kill children’. Een ongelukkige verspreking volgens de WHO die op 23 december aan AFP bevestigde dat de directeur-generaal over de eerste lettergreep struikelde. De Wereldgezondheidsorganisatie pleit juist voor boostervaccinaties, maar het liefst eerst de ouderen en daarna pas de kinderen. [AFP] (Zie 2:43 voor de verspreking)

Wij zijn weer gestart met een factcheckproject met de studenten van de masteropleiding Journalistiek en Nieuwe Media. Alle tips zijn daarom van harte welkom. Mail ze naar nieuwscheckersleiden@gmail.com of stuur een tweet naar @nieuwscheckers.

Een fijn weekend toegewenst!

Groeten,

Peter, Alexander, Jord, Maaike, Sofie en Stijn