#17 -- Kripto-Para -- Hyperbole -//-

Bu haftanın konusuna geçmeden önce, ayrı kaldığımız bu haftalarda neler yaptığımdan kısaca bahsetmek istiyorum:

Bunların dışında gerçekten çok yoğun bir temponun içerisindeyim. Haftanın 4-5 günü İstanbul'da oluyorum ve bir süre daha bu şekilde devam ediyor olacak.

Bu haftanın konu başlığını HYPERBOLE olarak belirlememin sebebi de bu. Yaşadığım kısa bir durumdan bahsedeyim:

Geçtiğimiz akşam bir arkadaşımla birlikteyken, sonraki programının bir arkadaş grubu ile yemek olduğunu söyledi ve beni de davet etti. Süper bir grup, süper mekan, süper yemek. Yaklaşık 3 saat sohbetin 2 saati Bitcoin'di. Gruptaki 2 kişiye 7 ay önce 2.000$ civarından Bitcoin aldırdığımdan olsa gerek, diğerleri sadece geleceği duymak istediler.

Daha bugün öğlen, her zaman gittiğim Gümüşlük'deki kafede 3 farklı kişi ‘Hadi bana Bitcoin alalım’ dedi. Tanıdığım, bildiğim insanlar.

Gittiğim yerlerde artık tanıyorlar beni ve hemen konu Bitcoin, alalım mı, satalım mı, nereden alınır, nasıl, v.b… Geçen gün Kanyon'da biri önümü kesti, beni Twitter'da takip ediyormuş, sorduğu soru Bitcoin.

İşte bunun adı Hyperbole, yani kısaca ‘HYPE’. Peki, hype ne? Hype'ın anlamı ne? Ne demek? Şu anda neden Bitcoin ile ilgili böyle bir hype var ve neden Bitcoin yara da alsa yükselmeye devam ediyor? Bugünün konusu bu… Başlayalım!

En sonda söyleyeceğim şeyi en başta söyleyeyim: Ben Bitcoin'in demokratikleştirici gücüne inanmıyorum. Bunun altını dolduracak argümanlarım var:

Eğer %1'in içerisinde olmanın toplumsal/sosyal olarak yarattığı uçurumu daha iyi anlamak istiyorsanız, daha önce Eşitsizliğin Bedeli başlıklı e-postada anlattığım Joseph Stiglitz‘in bir kült haline gelmiş olan “Of the %1, by the %1, for the %1” makalesini okumalısınız. 

Bitcoin'in bir fikir ve uygulama olarak 2008 büyük bankacılık krizinin hemen ardından, alışılagelmiş finans sistemlerine karşı bir tepki olarak çıktığını hepimiz biliyoruz. Ancak, şu anda cebindeki 500 TL'yi Bitcoin'e yatıran adam bunu bilmiyor; bilmediği gibi, Bitcoin'in çıkışındaki toplumsal/sosyal nedenleri de bilmiyor.

Bitcoin'i hızlı köşeyi dönme aracı olarak görüyor sokaktaki adam ve bunu değiştirmek de artık çok zor. Bu yüzden size David Chaum'dan bahsedeceğim.

David Chaum, anonim ve kriptografik bir elektronik para olan eCash'in kurucusudur. Chaum, eCash fikrini 1983 yılında yayınladığı makale ile ortaya atmıştır (evet, yanlış okumadınız) ve 1990 yılında Digicash ismiyle şirketleştirmiştir. Hatta eCash, 1995 ile 1998 arasında bir Amerikan bankası tarafından da mikro ödeme sistemi olarak kullanılmıştır. Ancak ilk denemeleri yapılan banka, büyük bir kredi kartı kartı sağlayıcı firma tarafından satın alınmıştır.

Kapanıştan sonra David Chaum ‘Web büyüdükçe, ortalama kullanıcının sofistike seviyesi düşüyor. Onlara veri gizliliğinin ne olduğunu anlatmak zorlaşıyor’ demiştir.

Chaum örneğini vermemin sebebini anlamışsınızdır. Bitcoin ve Bitcoin'in şu anki kullanıcıları, finansal sistemleri anlayacak seviyede değiller. Onlara finans sistemlerini anlatmadan, Bitcoin'in gerçek anlamda potansiyelini yaşaması sağlanamaz.

Hyperbole, yani kısaca ‘hype’, her ne kadar modern dilde ‘trendy’ anlamında kullanılıyor olsa da, aslında ‘exaggeration’ ya da benim en doğru bulduğum tanımıyla ‘overstatement’ anlamına geliyor.

Benim argümanımı ‘hype’ kelimesi üzerinden Türkçeleştirelim: Bitcoin her ne kadar ‘en son modaya uygun’ gibi görünüyor olsa da, aslında ‘olduğundan daha fazla görünen’ bir varlık. 

Hype, Bitcoin için kullanılabilecek sıfatlardan bir tanesi ve şu anda en önemlisi. Sokaktaki adam için finansal bir enstrüman olma iddiasıyla gelen Bitcoin, bugün sokaktaki adamın global finans piyasalarına uyum sağlamaya çalışması işine yarıyor.

Herhangi bir zamanda, zorlukla kazandığı parasını borsaya yatırma isteğinde olmayan herhangi biri, Bitcoin sayesinde hayatında ilk defa borsaya giriyor veya girmeyi düşünüyor.

Global finans piyasalarına tepki olarak doğan Bitcoin, aynen derivatifler gibi bir finansal araç haline geliyor. Al! Sat! Al! Sat! Peki, Bitcoin kullanarak hani dünyanın banka ulaşmayan yerlerine banka gidecekti? 

Bu arada, yukarıdaki argümanın hiçbir zaman olmayacağını söylemiyorum. Dünyanın banka gitmeyen yerlerine önünde sonunda bir kripto para gidiyor olacak, ancak o Bitcoin olmayacak. Bu da benim kehanetim olabilir.

Bu hafta gündeme yer vermiyorum. Verdiğim aradan en sıcak şekilde dönmüş olmak istedim.

Bu köşede görmek istediğiniz şeyleri lütfen bana yazın. Bitcoin, Blockchain ve kripto-paralarla ilgili konularda içerik üretirken, bundan sonra elimden geldiğince daha kontrollü olmaya çalışacağım.

Haftaya görüşürüz,