Klikdinges #92: Datadoneren en hashtag-squatten

In deze Klikdinges vind je mijn reconstructie over de kaping van hashtag #ditismijnzorg.

Ruim een maand geleden begon artsenfederatie KNMG met een steunactie voor het zorgpersoneel. Een paar duizend posters met medisch personeel erop zijn gemaakt en verspreid. Maar nog voordat de actie begon, werd de bijbehorende hashtag #ditismijnzorg al gekaapt door complotdenkers.

De eerste stroom berichten hebben Viruswaarheid-voorman Willem Engel al gekoppeld aan die kaping. En omdat ik de laatste tijd enorm geïnteresseerd ben in de aanleiding van zulke desinformatie-campagnes wilde ik hier eens in duiken. Jan Taco te Gussinklo heeft me hier trouwens over getipt, dus dank daarvoor!

Ik heb ruim 10.000 tweets gescraped (de data vind je hier), de meest actieve verspreiders onderzocht, Telegramgroepen doorgespit en een aantal nieuwe sociale platforms zoals Parler en TikTok doorgenomen om te zien hoe deze hashtag zich heeft verspreid. En als klap op de vuurpijl heeft Willem Engel tijdens een interview gezegd dat hij vooraf op de hoogte was van deze tegenactie. Sterker nog, hij dreigt alweer met een nieuwe tegenactie als de KNMG nog eens zoiets opzet.

De stembus lonkt weer. Het duurt nog even (maart 2021 lijkt nog waanzinnig ver weg), maar we zijn al bezig met het opzetten van onderzoeken. Door corona moeten politici zich meer dan ooit richten op digitaal campagnevoeren. Dat gaat ongetwijfeld gedoe opleveren.

Want zo'n politieke campagne hoort om de inhoud te gaan. En zoals we inmiddels weten, belonen sociale media berichten vaak om totaal andere redenen.

Samen met de NOS en De Groene Amsterdammer kijken we naar heet algoritme van Instagram. Waarom verschijnen bepaalde berichten hoger of lager in je feed? Om daar achter te komen, hebben we datadonateurs nodig. Data-wat? Mensen die een plugin installeren. Je leest er meer over in deze oproep. En doe mee a.u.b.

Collega Thomas Mulder maakte vorige week de balans op van ons Verkaufsbücher-onderzoek: 33 van de 226 gemeenten in de administratie van geroofd Joods vastgoed hebben inmiddels onderzoek aangekondigd (of al afgerond). En hoewel dat een aardig resultaat is (29 meer dan voor ons onderzoek), is dat eigenlijk nog veel te weinig. Elke gemeente zou moeten onderzoeken of zij mogelijk fout hebben gehandeld tijdens en na WOII.

Voor de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) heb ik een presentatie gehouden tijdens de jaarlijkse conferentie. Uiteraard geheel online. Ongeveer honderd mensen hebben in drie kwartier een grabbelton aan toffe tips en tools gekregen om een luie journalist te worden. De video van die sessie kun je hier terugkijken, en alle slides vind je hieronder.

De voorgaande Klikdinges had ik trouwens De Rommelige Editie genoemd. En dat bleek: naast verkeerde linkjes in Vind Ik Leuk was het de eerste nieuwsbrief in jaren waarin ik onderin vergat om het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek te promoten 😅 hierbij dan een reminder: koop dat boek.

Eerder linkte ik al naar een video van Kirby Ferguson (Trump, QAnon and the Return of Magic). Maar deze mag er ook zijn: Constantly Wrong. Hierin wordt het belangrijke onderscheid gemaakt tussen complotten en complottheorieën. En waarom die laatsten enorm schadelijk zijn voor het publieke debat.

Nog een uitstekende Youtube-video. Dit is een tutorial over hoe je OSINT toepast op Telegram. Door de onvolprezen @dutch_osintguy.

Over drie weken is er weer een nieuwe Klikdinges. Dan volgt een jaaroverzicht van de tofste dingen die ik heb gemaakt/gelezen. Tot dan, en blijf gezond!

Hoe verzamel je data van sociale netwerken? En hoe analyseer je dat? Het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek geeft handige tips hoe je dat kunt doen.