Zeelucht inademen helpt tegen kanker

Ineens ging het de afgelopen week over pulpnieuws. Maar wat is dat nu precies? Is ‘pulp’ niet gewoon in the eye of the beholder? Als we de voorbeelden bekijken zien we wel waar de bedenkers op doelen. Het is nieuws dat puur is bedoeld om door te klikken, soms overgeschreven, soms extra sterk aangezet en soms pure hoaxes. (‘nep’ nieuws, dus.) Het maakt niet uit, als het maar clickbait is. Pulpnieuws is dus grofweg van dat nieuws als “Deze vrouw viel 100 kilo af door alleen maar pizza’s te eten” of “Man vindt alien in achtertuin, zo reageerde zijn buurtbewoners”.

Lijkt duidelijk. Maar hoe vaak zetten de grote ‘echte’ nieuwsmedia niet ronkende koppen in? Die schrijven ook om meer clicks binnen te krijgen. Je voelt ergens wel dat AD, RTL, SBS en Telegraaf ‘serieuzer’ zijn, maar van de andere kant schrijven die ook graag even over ‘Barbie’ om extra clicks binnen te halen. Teams die verkeer analyseren geven de redactie een seintje als een onderwerp bij de concurrent ‘viral’ gaat, of sturen andere aanwijzingen om daar vooral ook over te schrijven. Precies de manier van werken van die ‘pulp’nieuwssites. Waar de grens eerst duidelijk leek, blijkt het toch een stuk vager. Bovendien sluipen er bij die bekende nieuwsmerken ook soms overschrijfstukjes met een baard of compleet foute verhalen tussendoor.

(Of vergelijk voor de gein even een artikel uit 2017 even met een artikel uit 2019. Groundhog day!)

Een ambtenaar die in zijn vrije tijd stukken schreef werd ineens de schrik van de journalistiek. Hij heeft voor verschillende bladen en sites geschreven, van bekende gevestigde media zoals HP/deTijd, Elsevier en Nieuwe Revu, tot minder mainstreamsites zoals ThePostOnline en One World. Juist bij die gevestigde merken kon hij de meeste artikelen kwijt, misschien ook omdat daar voor hem zelf meer geld te halen was. 

Wat bleek? Van veel artikelen was achteraf niet te herhalen wat de bronnen waren en andere artikelen waren geplagieerd van buitenlandse sites. Niet alles was ‘nepnieuws’ of plagiaat. Een bron voor een artikel op ThePostOnline bleek wel gewoon gesproken door de schrijver, ene Peter Blasic. Maar bij andere bladen bleek er zo veel mis dat er tientallen, en in het geval van HP/deTijd zelfs (blijkbaar) 300 artikelen al eerder stilletjes van websites waren verwijderd. Omdat niemand zeker wist of de geïnterviewde mensen wel echt bestonden! 

Bij Revu, dat waar Blasic’ werk zelfs op de cover kwam, waren ze extra ontzet over het feit dat collega-hoofdredacteurs elkaar niet gewaarschuwd hadden. Zo kon de fake-journalist jarenlang zijn gang gaan. (Inmiddels heeft de gemeente Roermond toch maar even gewacht met de man verder aan het werk houden.)

Kern van dit relaas blijft: hoe kon zo iemand zijn gang gaan? Steeds kleinere marges, het vertrouwen in een ‘collega-journalist’ en de drang met een goed verhaal te komen eisen toch haar tol. In dit geval juist bij de gevestigde opiniebladen, die de afgelopen jaren in extra zwaar weer lijken te verkeren. Ja, dan ga je misschien vanzelf wel naar Pulpnieuws doorbladeren.

Kondigde Whatsapp aan om het forwarden van berichten voortaan voor iedereen tot maximaal 5 ontvangers te gaan beperken. Juist ‘fake news’ ging namelijk nogal eens veel te snel rond.

Is dit artikel bij de vrienden van het AD, dat oorspronkelijk kopte “Onderzoek wijst uit: zeelucht inademen helpt tegen kanker”. Verderop lezen we dan in dat stuk iets over een uitspraak van een woordvoerder van het kankercentrum: ‘“Het nieuws wordt gebracht alsof zeelucht kan voorkomen dat je kanker krijgt”, maar die conclusie is op basis van deze studie te kort door de bocht’.

Ja, als je eigen werk dus blijkbaar zó wenst parodiëren, houdt het voor mij ook een beetje op…