Nieuws uit Castricum: gemeente gaat cameratoezicht aanpassen om aan de wet te voldoen

Hallo en welkom bij de 42ste editie van de Nieuws uit Castricum-nieuwsbrief.

In deze editie lees je exclusief dat de gemeente bevestigt dat het cameratoezicht in het dorp de wet schendt, hoe dat gebeurt en op welke manieren de gemeente het probleem wil oplossen. Dat is belangrijk omdat de gemeente nu de privacy van voorbijgangers schendt en een hoge boete van de privacytoezichthouder riskeert.

Het is een verhaal waar sinds half juli achter de schermen heel wat uren in zitten, van belletjes met juristen tot een gesprek op het gemeentehuis.

Ik ben blij dat het verhaal er nu is en blijf dit onderwerp natuurlijk nauwgezet volgen, want de gemeente moet de beloofde woorden nog omzetten in daden. Als je mij wil bedanken voor dit verhaal, kun je een donatie via Tikkie overmaken. Hartelijk dank!

De gemeente Castricum gaat het cameratoezicht in het dorpshart op verschillende manieren aanpassen. Zo komen er nieuwe en meer waarschuwingsborden in het centrum en gaat de burgemeester een nieuw besluit nemen over de wijze waarop de gemeente het cameratoezicht voortzet. De aanpassingen zijn noodzakelijk omdat het huidige cameratoezicht niet aan de wet voldoet, zo bleek deze zomer uit onderzoek van nieuwsuitcastricum.nl.

Met de twee camerapalen in het dorpshart schendt de gemeente de wet omdat de bijbehorende informatieborden incompleet zijn, er te weinig informatieborden in de omgeving staan en actuele besluitvorming over het cameratoezicht ontbreekt. Dat is in strijd met de Gemeentewet.

Juristen stellen ook vraagtekens bij het feit dat de camera’s 24 uur per dag, 7 dagen per week beeld opnemen, terwijl de gemeente de camera’s alleen in het weekend laat uitlezen. Jurist Bas Bekenkamp van Privacy Company: “Verstoringen en overlast tijdens enkel de uitgaansavonden, zal niet rechtvaardigen dat je als gemeente permanent cameratoezicht in dat gebied instelt.” Dat gebeurt al jaren. De gemeente moet daarom de noodzaak voor het cameratoezicht aantonen en wil dat via een nieuw besluit doen. 

Naar aanleiding van berichtgeving van deze nieuwsbrief heeft de Functionaris Gegevensbescherming (FG) van de gemeente een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd en half augustus een rapport aan de gemeente overhandigd. “De FG constateert dat het cameratoezicht niet op de juiste wijze is vormgegeven en niet aan de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming, red) wordt voldaan, en doet aanbevelingen om dit te corrigeren”, laat de veiligheidsadviseur van de gemeente Castricum weten aan nieuwsuitcastricum.nl.

De gemeente heeft de aanbevelingen van de FG onder de loep genomen en werkt aan verschillende aanpassingen om het cameratoezicht aan de wet te laten voldoen. De veiligheidsadviseur zegt dat er extra informatieborden geplaatst worden aan de grenzen van het horecaconcentratiegebied en dat de bestaande informatieborden vervangen worden. Deze borden maken namelijk niet duidelijk welke partij er cameratoezicht houdt en waar je meer informatie kunt vinden over het cameratoezicht. Dat moet wel en daarom komen er nieuwe borden die meer informatie tonen.

De gemeente gaat ook op zijn website uitleggen hoe het cameratoezicht is vormgegeven. Op dit moment rept de website met geen woord over het cameratoezicht, wat juristen niet zorgvuldig vinden naar inwoners toe. 

Burgemeester Toons Mans heeft jaren terug besloten om cameratoezicht te laten plaatsen, maar die besluitvorming moet volgens de Gemeentewet periodiek geëvalueerd en vernieuwd worden. Dat is onvoldoende gedaan, volgens de veiligheidsadviseur omdat de gemeente er door de coronacrisis geen tijd voor had.

Maandenlang was ook onduidelijk wie er verantwoordelijk is voor het maken van de camerabeelden en dus het verwerken van persoonsgegevens. Antwoord op die vraag is belangrijk om te kunnen bepalen of de betreffende instantie zich aan de wet houdt. Het onderzoek van de FG noemt de gemeente Castricum de verantwoordelijke instantie. De gemeente moet zich aan de AVG-privacywet houden en zou die schenden omdat de camera’s ongegrond 24/7 beeld opnemen. De veiligheidsadviseur van Castricum komt na overleg met Alkmaar en een beleidsspecialist van de politie tot een andere conclusie: niet Castricum maar de politie verwerkt de gegevens. En dus geldt niet de AVG-privacywet maar de Wet politiegegevens, aldus de veiligheidsadviseur. “Alleen de politie heeft beschikking over de camerabeelden, de gemeente zelf niet.”

Jurist Bekenkamp bevestigt de argumentatie van de veiligheidsadviseur maar zegt: “zolang er geen legitiem besluit is van de burgemeester voldoet de gemeente niet aan de Gemeentewet. Het gevolg van het ontbreken van een legitiem besluit is dat de politie ook niet legitiem de beelden met de camera’s mag verzamelen, opslaan, of verder toepassen. Want als er geen legitiem besluit is ontbreekt de grondslag daarvoor.”

Voorafgaand aan een nieuw besluit moet de gemeente een evaluatie doen van het cameratoezicht. Die evaluatie is nu in de maak, zegt de veiligheidsadviseur. Hij verricht samen met de gemeente Alkmaar en de politie onderzoek naar hoe Castricum het cameratoezicht kan verbeteren en overlegt ook met de FG en de burgemeester. Later volgt er een evaluatie waarin dit onderzoek meegenomen wordt om een advies te geven aan de lokale veiligheidsdriehoek. Die driehoek bestaat uit de burgemeester, de politie en het Openbaar Ministerie. “Na bespreking van het advies zal de burgemeester een nieuw besluit nemen over de wijze waarop cameratoezicht wordt voortgezet”, aldus de veiligheidsadviseur. Het onderzoek zou bijna af zijn.

De veiligheidsdriehoek heeft met de huidige vorm van cameratoezicht tijdens drukke uitgaansnachten ingestemd omdat het een waardevolle bijdrage levert aan het voorkomen van verstoringen van de openbare orde, aldus de veiligheidsadviseur. Jurist Bekenkamp stelt vragen bij die redenatie, onder andere welke redenen de inzet van 24/7 cameratoezicht rechtvaardigen terwijl het enkel voor tijdens de drukke uitgaansnachten gewenst is. En of de gemeente het nodig vindt om cameratoezicht in te blijven zetten, want zijn er nog steeds overlast en verstoringen tijdens de uitgaansavonden, en is er dus nog wel een legitieme reden om camera’s in te zetten?

De gemeente wil het cameratoezicht behouden. Daarom werkt de gemeente aan een nieuw advies voor de te nemen besluitvorming om het cameratoezicht aan de wet te laten voldoen. Gevraagd of de gemeente kan aangeven hoe lang het nodig heeft om aan de wet te voldoen, antwoordt de veiligheidsadviseur enkel dat dit niet lang gaat duren.

Castricum moet de wet niet alleen respecteren om de privacy van voorbijgangers te waarborgen, maar ook om geen boete te krijgen van de Autoriteit Persoonsgegevens. Zo kreeg de gemeente Enschede in april een boete van 600.000 euro omdat het op verkeerde wijze gebruikmaakte van wifi-meetkasten die mensen volgden via smartphones. Een hoge boete zou voor Castricum problematisch zijn omdat de gemeente tot voor kort onder financieel toezicht van de provincie stond en hard moest werken om tot een sluitende meerjarenbegroting te komen.  

Met speciale dank aan Bas Bekenkamp.     

Wil je mij bedanken voor dit onderzoek en verhaal? Dat kan door een Tikkie-donatie over te maken. Bedankt voor je waardering!

Bedankt voor je aandacht, ik hoop dat je het verhaal over het cameratoezicht boeiend vond. Zo ja, dan kun je mij steunen via een donatie of door deze nieuwsbrief naar iemand door sturen. Of deel nieuwsuitcastricum.nl met de mensen om je heen.

Voor de volgende nieuwsbrief werk ik aan een exclusief verhaal over een nieuwbouwproject. Hopelijk tot dan!

Groeten Rens