Ondertussen is het al dertien jaar geleden dat Lieven Scheire zijn eerste boek over fysica uitbracht: Lieven Scheire in zijn element: fysica! Dat boek werd toen geschreven door mijn maat Wouter Woussen.

Dertien jaar is een eeuwigheid in de wetenschap. In 2012 brachten Wouter en Lieven al een tweede, herziene editie uit waarin onder andere het higgsboson – of liever: het Brout-Englert-Higgs-deeltje – zijn plaats kreeg.

Nu is er dus de derde editie, kortweg Fysica genaamd. Lieven en ik lapten er drie hoofdstukken bij:

Titan is bijzonder omdat het een van de weinige manen in ons zonnestelsel is met een eigen atmosfeer. Alleen bestaat de atmosfeer niet uit lucht zoals wij die kennen, maar uit een mengeling van stikstof en aardgas. Gezellig!

De meting van de snelheid van het licht is een prachtig wetenschapsverhaal. Het gaat vooral over de pogingen van wetenschappers in pre-digitale tijden om die snelheid te pakken te krijgen. En werkelijk, het grote genie van fysici zit dikwijls niet in het bedenken van waanzinnige theorieën, maar veeleer in oplossingen voor de vraag: ‘Hoe komen we dit nu te weten?’

De snelheid van het licht is enorm, dat wisten ze een paar eeuwen geleden al, maar hoe bereken je die snelheid als je – de menselijke ogen buiten beschouwing gelaten – niet eens beschikt over primitieve sensoren?

De proefopstellingen die wetenschappers daarvoor uitdachten, waren zeer ambachtelijk, maar geholpen door de superkracht van de wiskunde raak je al een heel eind op weg.

Zeer geestige materie!

En dan de snelheid van lucht, dat is ook nog ‘t een en ’t ander. Lucht vinden we banaal, want overal rondom ons is lucht. Maar lucht beweegt en als een grote hoop lucht snel genoeg beweegt, dan blaast die zelfs loodzware voorwerpen gewoon weg.

Het omgekeerde kan ook: dankzij straalmotoren kunnen vliegtuigen sneller vliegen dan de lucht. En dan komen ze terecht in een wereld waar de klassieke weten van de aerodynamica plots niet meer gelden.

De eerste testpiloten voor straaljagers deden eigenlijk mee aan wetenschappelijke experimenten waarbij fouten in de proefopstelling maar één resultaat hadden: hun eigen dood. Maar ze gaven hun leven voor de wetenschap, wat altijd eervol is.

Hoe lucht beweegt is zelfs belangrijk voor lopers en wielrenners. De houding van een wielrenner op zijn fiets: da’s pure fysica.

Insecten is het eerste boek dat ik schreef via Zoom. Maar fuck, die Zoom-sessies met Lieven en Peter Berx waren de max.

Onze bedoeling was niet om een droog overzicht te geven van het insectenrijk. De ondertitel zegt eigenlijk alles: ‘Het geflipte leven van zespotigen en andere vreemde beesten.’

Dit boek is een verzameling van de meeste gestoorde verhalen uit de insectenwereld.

Een schitterend voorbeeld: het gentiaanblauwtje. Dat is een vlinder die zijn eitjes legt op de klokjesgentiaan. Nadat ze tien dagen van die plant hebben gegeten, laten de rupsen zich op de grond vallen.

Daar wachten ze op mieren.

Als er toevallig enkele mieren passeren, nemen die de rups mee naar hun nest, want de rups ruikt exact zoals hun eigen larven.

In het nest laat de rups zich verzorgen en voeden door de mieren. Zij leidt er een luxeleventje.

Maar zelfs midden in het mierennest is ze niet veilig. Er bestaat immers een sluipwesp die zich heel specifiek concentreert op de rupsen van het gentiaanblauwtje. En die kan ruiken wanneer een mierennest zo'n rups bevat.

Als dat het geval is, dringt de wesp het nest binnen en spuit ze overal alarmstof, zodat het hele nest in paniek schiet. Van die chaos maakt de sluipwesp gebruik om naar de gentiaanrups te kruipen, haar legboor in het zachte lijf van de rups te planten en een ei te leggen.

Yep, zodra dat ei uitkomt, wordt de rups van binnenuit opgevreten.

Sluipwespen zijn zieke motherfuckers, maar we mogen dankbaar zijn dat ze bestaan, want ze ruimen ook veel ongedierte op. In sommige gevallen doen ze dat zelfs door hun prooien te zombifiëren.

Yep, in de insectenwereld zijn zombies een realiteit. En als een sluipwesp niet de dader is, dan is het een bizarre schimmel.

Sommige insecten lijken zelfs een evolutionair ontwikkeld gevoel voor humor te hebben – enfin, humor in de stijl van Benny Hill dan.

Wist je dat er vliegen zijn waarbij mannetjes vrouwtjes het hof maken door hen cadeautjes te geven? Romantisch, hé? Maar de realiteit is bitter: wanneer het vrouwtje het pakje opent, blijkt er niets in te zitten. Ondertussen is het mannetje wel al op haar gekropen om zijn coïtale ding te doen.

Geweldig inspirerend allemaal, die insectenverhalen.

De teaser voor het interview met Peter en Lieven in De Morgen klopt volledig:

Lees dit boek en ge gaat nooit meer met dezelfde ogen kijken naar wat er zoal rondkruipt in uw eigen tuin.

Hier te bestellen: