Wat willen de Nederlandse politieke partijen? Tenslotte zijn er in maart verkiezingen. We hebben de verkiezingsprogramma’s er maar eens bij gepakt. Een compleet overzicht kunnen we nog niet bieden, omdat nog lang niet alle partijen hun programma af hebben, maar wel alvast een greep uit enkele voornemens van vijf partijen.
Laten we beginnen met de economie. Bij de PvdA ligt de nadruk op nieuwe afspraken die ze willen maken in Europa over de financiën. De partij wil meer ruimte voor investeringen. Het CDA legt de nadruk op een gelijk speelveld, dezelfde regels voor alle landen. Bovendien vindt de partij dat er soepeler moet worden omgegaan met de Europese aanbestedingsregels, zodat investeringen vooral ten goede komen aan Nederlandse- of Europese bedrijven.
Ook de VVD is voor spelregels die voor iedereen gelden en wederkerigheid. Doen bedrijven hier zaken, dan mogen Nederlandse en Europese bedrijven ook in dat land zaken doen. Buitenlandse bedrijven die staatssteun ontvangen mogen niet meedoen bij aanbestedingen. Ook bedrijven die werken met goedkope toeleveranciers uit Azië staan voortaan aan de kant. Het CDA is het daarmee eens. Wie de spelregels overtreedt krijgt een boete.
Bij GroenLinks hebben ze het over eerlijke belastingen in Europa. De basis voor het betalen van winstbelasting wordt overal in de EU hetzelfde, waardoor, zo is de gedachte, landen niet meer onderling concurreren met lage belastingtarieven en voordeeltjes voor grote bedrijven. De PvdA noemt dat een eind maken aan belastingontwijking. D66 wil een Europese digitaks op de grote techbedrijven (daar wordt nu bij de Oeso over gesproken en is een wens van het Europees Parlement).
De gevolgen van corona
De Europese bedrijven moeten voorgetrokken worden als het gaat over de productie van goederen. Het CDA wil de productie terughalen uit landen zoals China. Bovendien moet een strategische voorraad medicijnen worden aangelegd, evenals een voorraad grondstoffen en hulpmiddelen.
Daar is GroenLinks het helemaal mee eens. Minder afhankelijk van het buitenland en producten met een groot publiek belang, zoals vaccins, medicijnen en mondkapjes, worden in Nederland of Europa gemaakt. Een herwaardering van de maakindustrie. Een standpunt dat ook de VVD steunt. Daar hebben ze het over strategische voorraden, die vergeleken worden met de strategische voorraden olie.
De PvdA gooit het over de boeg van de gezondheid. Er moeten EU-regels voor gezonder voedsel komen. Een strenge richtlijn over zout, verzadigde vetten en kunstmatige toevoegingen.
Veel klimaat
De opwarming van de aarde komt in meeste verkiezingsprogramma’s terug. Het Europese streven om klimaatneutraal in 2050 te zijn, kan op instemming rekenen en ook de aanscherping van het beleid op weg naar dat doel (55 procent reductie over tien jaar) is geen echt discussiepunt. Elke partij heeft zo z'n eigen ideeën en gedachten om dat doel te bereiken. Zo wil het CDA dat schepen walstroom gebruiken als ze in een haven liggen (scheelt gebruik van vervuilende generatoren). En de partij wil een eerlijke prijs voor landbouwproducten. Een lager Europees btw-tarief op groenten en fruit.
Groningen moet van de PvdA en D66 de waterstofhoofdstad van de Europese Unie worden. Wat D66 betreft kan CO2 worden opgeslagen in lege gasvelden. De partij wil een voortrekkersrol in de EU als het gaat om groene banen. Kringlooplandbouw, een CO2 heffing voor de industrie die later ook Europees wordt, meer openbaar vervoer en iedereen moet van het gas af.
En er moeten meer treinen komen en minder korte afstandsvluchten in Europa. PvdA en D66 zijn het daar grondig met elkaar eens. Het CDA wil ook meer treinen, maar legt de nadruk op binnenlandse verbindingen, zoals de Lelylijn en treinen die goed aansluiten op de buitenlandse lijnen.
GroenLinks wil daarnaast een verbod op nachtvluchten en keiharde eisen aan de luchtvaart, zodat minder wordt uitgestoten. De luchtvaart kan en mag niet terug naar het niveau van voor corona, staat te lezen in het programma.
En het beleid moet veel groener. In 2030 moeten alle kolencentrales in Nederland en de rest van de Europese Unie zijn gesloten zijn. Er moet een speciaal Europees supernet voor groene stroom komen.
De VVD benadrukt dat niet iedereen vegetariër hoeft te worden om het klimaat te redden. De partij verwacht veel van kweekvlees, waar bij de productie veel minder CO2 bij vrijkomt. Verder moet klimaatbeleid gemaakt worden door de politiek en niet door rechters. De partij wil onderzoeken op welke manier op dit terrein de invloed van gerechtelijke uitspraken kan worden teruggedrongen. De oude leus van Mark Rutte: Groen Rechts is ingeruild voor Groen en Groei.
Migratie
Migratie en een Europese oplossing is een thema dat in alle programma’s terugkomt. Het CDA heeft het over versterking van de grip op migratie om de integratie en opvang beter organiseren en het draagvlak voor asiel en migratie te behouden. En er moeten harde afspraken worden gemaakt over een nieuw Europees asiel- en migratiebeleid. De procedures moeten sneller en er moet een debat komen over grenzen aan de vrijheid om overal te gaan werken.
Grenzen aan de Europese arbeidsmigratie noemt het CDA dat. Bovendien wil de partij dat er afspraken komen met landen als Roemenië en Bulgarije, die op hun beurt kampen met een forse leegloop van mensen die in West-Europa willen werken.
In feite is dat ook het thema dat de VVD beschrijft. De partij wil specialisten van buiten Nederland die nodig zijn voor hightech bedrijven graag verwelkomen. Daar moet een speciaal puntensysteem voor komen. D66 bepleit ook meer arbeidsmigranten, omdat Nederland die hard nodig heeft voor niet alleen de kenniseconomie, maar ook de vergrijzende samenleving.
De VVD wil geen arbeidsmigranten die alleen naar Nederland komen om te profiteren van Nederlandse sociale voorzieningen. Daarom wil de partij dat mensen van buiten de EU uitgesloten worden van het sociale zekerheidsstelsel. Bovendien wil de partij uitkeringstoerisme aanpakken.
GroenLinks wil juist ruimere mogelijkheden voor arbeidsmigratie van buiten de Europese Unie. We sluiten overeenkomsten met herkomstlanden van arbeidsmigranten, waarin we de ruimte voor arbeidsmigratie afstemmen op de tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt en de beschikbaarheid van en behoefte aan werknemers in het land van herkomst.
De liberalen van Mark Rutte hebben ook plannen over de manier waarop asiel wordt aangevraagd. Iedereen die op eigen houtje naar Europa reist moet direct worden teruggestuurd. Herhaalde aanvragen van asiel wordt onmogelijk en hoger beroep afgeschaft.
In Europees verband zetten we in op de regel dat asielzoekers slechts één asielaanvraag kunnen doen, en indien zij in één lidstaat al bescherming hebben gekregen, nergens anders asiel kunnen aanvragen. Tegen uitgeprocedeerde asielzoekers wordt een terugkeerbesluit uitgevaardigd dat in de hele EU wordt nageleefd.
Bovendien moeten kapiteins van schepen die migranten oppikken worden gedwongen naar Afrikaanse havens te varen.
De PvdA gooit het over een andere boeg en wil juist meer aandacht voor de meest kwetsbare en gemarginaliseerde mensen. Daarom moeten de asielprocedures effectiever en sneller verlopen. Bij D66 ligt de nadruk op integratie. De partij wil een inburgeringsplan voor iedereen en dat moet in een speciale EU-wet worden gegoten.
Bij GroenLinks ligt de nadruk op de eerlijke verdeling van vluchtelingen binnen Europa.
Nog een kleine greep
Het CDA wil dat landen die tornen aan de rechtsstaat hun stemrecht in de Europese Raad verliezen en geen aanspraak op Europese fondsen en subsidies kunnen maken.. Bij corruptie met Europees geld worden subsidies gekort of stopgezet.
De PvdA zet hoog in. De zeven Big Tech-bedrijven moeten worden opengebroken. De overname van WhatsApp door Facebook moet worden teruggedraaid en toekomstige overnames moeten veel kritischer worden bekeken. Het uitgangspunt daarbij is dat apparaten, software en app stores niet in handen van één bedrijf mogen zijn.
De VVD wil dat de verplichte opslag van persoonlijke data van Europeanen in Europa blijft, zodat Europese privacywetgeving van toepassing blijft. We investeren in het opzetten van een Europees alternatief voor opslag van vitale data.
D66 wil meer controle op data. We zorgen dat besluitvorming door algoritmes altijd een menselijke ‘check’ heeft.
Verder wil de partij versterking van de justitie kant van de Europese Unie, Europol, Eurojust en het Europees Openbaar Ministerie. En er moet meer openbaarheid komen. Dus inzicht in stukken van de Europese Commissie, de Europese Raad en politici moeten de keuzes ie worden gemaakt in Europa eerlijk verdedigen.