Terwijl de EMA deze week begon met de beoordeling van het Russische Spoetnik V-vaccin staan de beelden van de eerste vaccins die werden toegediend in Hongarije nog op het netvlies . En die van het militaire vliegtuig dat landde in Slowakije. Grote dozen met de Russische vlag erop werden uitgeladen.

Veel minder zichtbaar zijn de simultane leveringen van AstraZeneca-vaccins in Ghana, Ivoorkust, India en, dichter bij huis, Moldavië. Die vaccins werden geleverd onder het COVAX-programma waar ook de EU en afzonderlijke lidstaten geld aan gaven om arme landen wereldwijd van vaccins te kunnen voorzien. Geen EU-vlaggetjes dus op die vaccins en de dozen waarin ze vervoerd worden. Geen blije ministers van landen die voor het vliegtuig de gulle gever de hemel in prijzen.

In Brussel wordt gemopperd. Dit is de zuivere manier om andere landen te helpen, maar onze grote tegenspelers Rusland en China hun vaccins schaamteloos inzetten als diplomatiek middel. En dat, wordt er dan vaak aan toegevoegd, terwijl die landen hun eigen bevolking nog niet op een serieuze manier vaccineren met het eigen vaccin.

Anders dan China en Rusland kan de EU dus ook niets terugvragen - als het dat al zou willen. De potentiële invloed die je met een goede daad zou kunnen krijgen, blijft onbenut. China heeft met leningen aan en investeringen in infrastructuur in bijvoorbeeld Afrikaanse landen in het verleden laten zien dat spel veel harder te spelen.

Bekijk hier de online video over vaccinatiediplomatie.

Ongewilde vaccindiplomatie werd aan het eind van de week bedreven door Italie. AstraZeneca-vaccins bestemd voor Australië werd door Italië tegengehouden onder het nieuwe exportmechanisme van de EU. Australie heeft een herziening van het besluit gevraagd en lijkt het daarmee geen groot conflict te willen maken. Tot het tegenhouden van deze lading ontving Australië al 300.000 doses en is fabriek in Australië bijna klaar. Op twitter klonken kortstondig oproepen om Europese of Italiaanse producten te boycotten… en trokken sommigen die boycott schielijk weer in.

Om nu te zeggen dat er in de Duitse pers veel aandacht is voor de verkiezingen in Nederland… nou nee. Daarvoor zijn ze te druk met met hun eigen problemen. Net als in Nederland kampt Duitsland met langzame vaccinatieprogramma’s, stijgende besmettingscijfers en een bevolking met steeds minder begrip voor de coronamaatregelen. 

Dat was vier jaar geleden wel anders. Destijds werden er kolommen volgeschreven over de mogelijke winst van Geert Wilders, de man met het ‘wasserstoffblonder Haar’.

Het beeld van Nederland als onbezorgd buurland met een tolerante en weltoffen bevolking, die niks echt een probleem vindt, werd ruw verstoord. De kans dat een anti-islampartij in Nederland de grootste zou worden, aanschouwden de meeste Duitsers met ontsteltenis. De dag na de verkiezingen stonden in alle kranten opgeluchte commentaren over de winst van Rutte. 

Die aandacht is er nu niet. Maar natuurlijk gaan de verkiezingen niet helemaal ongemerkt aan de oosterburen voorbij. Wie zoekt, die vindt. De Frankfurter Allgemeine Zeitung kopt ‘De Haagse strijd om de middenklasse’ en de krant Süddeutsche Zeitung bespreekt het eerste grote lijsttrekkersdebat bij RTL onder de headline ‘TV-duel, ongekapt’. 

Wat in de stukken het meest naar voren komt is verwondering. Verwondering over het feit dat premier Rutte geen enkele schade lijkt op te lopen door de toeslagenaffaire en het in de ogen van veel Duitsers lakse optreden tegen de verspreiding van corona.

De FAZ ziet de verklaring daarvoor in het feit dat Rutte een goede bliksemafleider heeft gevonden: “De man die alle problemen letterlijk weglacht, heeft de onvrede succesvol naar zijn minister Hugo de Jonge weten te geleiden.” 

Teflon-Rutte was eerder in Duitsland ook al een gevleugeld begrip, maar dat hij na zo’n crisisjaar níks aan populariteit inboet, stuit hier toch op verbazing. Ook SZ schrijft enigszins verrast: “Rutte kan, ondanks een doorgaans toch te bekritiseren prestatie, zeker op een ambts- en reddingsbonus rekenen”. 

In Duitsland zijn in het najaar ook hele spannende parlementsverkiezingen. De situatie in de twee landen zou goed te vergelijken zijn - ook Merkel lijkt af en toe van teflon en blijft ondanks groeiende kritiek op het coronabeleid immens populair - ware het niet dat Merkel er dit jaar mee ophoudt.

Daar gaat de vergelijking mank. Of Merkels partij, de CDU, ook aan de toorn van coronamoe Duitsland ontkomt, is nu nog moeilijk in te schatten. Daarvoor zijn er nog teveel maanden te gaan.

Met bijna een jaar vertraging begint woensdag dan toch het denken over de Toekomst van Europa. De voorzitters van parlement, raad en commissie ondertekenen dan in het Europees Parlement een gezamenlijke verklaring. En die verklaring legt meteen al een groot aantal pijnpunten bloot waarin de Europese Raad het Parlement de loef afsteekt.

Want niemand wordt echt de baas over het denken over hervorming van de EU. De Belg Guy Verhofstad zou het worden. Zijn naam kwam uit de grote banencarrousel waarin Ursula von der Leyen voorzitter werd van de Europese Commissie. De Liberalen kregen onder meer het voorzitterschap van de Conferentie. Verhofstad zou er met zijn branie smoel aan geven. Maar dat was ook het probleem: te zichtbaar, te uitgesproken en te federalistisch. Het afserveren duurde bijna een jaar.

Natuurlijk: het duurde ook langer door covid. De conferentie gaat in gesprek met burgers over de toekomst en dat is lastig dezer dagen. Ook tijd kostte het afbakenen van waar hervormd mag worden. Gaat het zo ver dat ook de verhouding tussen raad, parlement en commissie ter sprake mag komen. Het mag wel, maar doordat de lidstaten wijzigingen in verdragen buiten de verklaring wisten te houden, lijkt dat op voorhand uitgesloten.