“Dramatisch”. D66-Europarlementarier Sophie in ’t Veld herhaalt het drie keer. “Een ruzie uitvechten doe je niet onder de neus van een autocraat als Erdogan”. Terugkijkend wordt Sofagate steeds minder een incident van uitvergroot haantjesgedrag en steeds meer een indicator van botsende instituties en persoonlijkheden. “Het seksisme verhult wat er feitelijk gebeurde”. In ’t Veld was een van de eersten die de foto’s twitterde van eerdere bezoeken aan Ankara waar er gewoon drie stoelen stonden. Voor drie mannen.

Uit de reconstructies blijkt dat Turkije in de opstelling van de stoelen hooguit meewerkend voorwerp is geweest. Waar je het ook nog eens van verwachtte.

Het is aan protocol-ambtenaren om dit voor te bereiden of ter plekke nog recht te zetten. Maar die van de Commissie reisden in verband met Corona niet mee, en die van de Raad lijken hierop te hebben aangestuurd.

Zoals Charles Michel het na een paar dagen op de Franstalige zender LN24 zei: “De voorzitter van de Europese Raad functioneert op het niveau van staatshoofden, die van de Commissie staat gelijk aan een minister president”. 

Terug in Brussel is het nog steeds Michel die dit wordt aangerekend. Want strikt protocol ziet er in beeld dus anders uit. En een punt scoren voor de Raad haalt volgens In ’t Veld (en vele andere Europarlementariërs) de effectiviteit van de EU onderuit. “Boosheid overheerst na een week. De VS hervindt zichzelf onder Biden en wij zitten vast in oude structuren. Strategische autonomie? Een geopolitiek zelfbewustzijn? Niet zo lang er niet een EU-minister is en de lidstaten een minder grote rol gaan spelen”. 

Wat bepaald niet meespeelt is de strijd tussen de twee gebouwen aan weerszijde van de Brusselse Wetstraat. In het gebouw van de Raad was de frustratie voelbaar. De Commissie had zich met die plotseling getrokken grens in Ierland en met de afgang van Buitenlandcoördinator Borrell gediskwalificeerd als externe vertegenwoordiger van de EU. “Schoenmaker, blijf bij je leest”, klonk het. Maar is dit wat je krijgt als het de Europese Raad laat doen? 

Het Europa van de Lidstaten botste in een zaaltje in Ankara op het Europa van de instituties. “Dit zijn de momenten die tellen”, analyseert In ’t Veld, “meer dan in verdragen is dit waar de strijd om de macht gevoerd wordt. De positie van de Commissie heeft hier een deuk opgelopen, net zoals de positie van vrouwen. En eigenlijk het aanzien van de hele EU. En dat onder het toeziend oog van een dictator”.

Door de verkiezingsuitslag van Nederland verloor het Europees Parlement twee parlementariërs met ontzettend veel ervaring. Kati Piri (PvdA) en Derk Jan Eppink (JA21) verruilden hun zetel in het Europees Parlement voor een in de Tweede Kamer.

Dat betekent dat er binnenkort twee nieuwe Europarlementariërs aan de slag gaan. Michiel Hoogeveen van JA21 moet nog wachten totdat Thierry Baudet officieel afstand doet van zijn zetel. In 2019 kwamen de Europarlementariërs van JA21 nog in het parlement onder de vlag van Forum voor Democratie. Een vrijgekomen plek gaat in de eerste instantie naar de eerste persoon op de kieslijst. In dit geval is het Thierry Baudet, al is het de vraag of hij zijn zetel in de Tweede Kamer zou opgeven voor een plek in het Europees Parlement.

In het geval van de PvdA staat Frans Timmermans bovenaan de lijst, maar die geeft zijn plek maar al te graag aan Thijs Reuten. En dus deze week een interview met de nieuwkomer van de PvdA.

Naam: Thijs Reuten

Leeftijd: 47 jaar

Lid van de partij sinds: januari 1993

Vorige baan: hoofd beleid van het Global Reporting Initiative

Het is een grote eer in het Parlement te komen. Ik heb me al eerder beziggehouden met Europa.  Zo heb ik onder andere gewerkt als beleidsmedewerker in de Tweede Kamer en was ik politiek assistent van Frans Timmermans toen hij staatssecretaris was voor Europese Zaken. Ik heb er dus zeker affiniteit mee en ik hoop ook mijn steentje hier in de EU te kunnen bijdragen. Er zijn veel zaken waar ik bezorgd over ben. De grootste schandvlek voor Europa vind ik het vluchtelingenkamp Moria in Griekenland. We zouden dat collectief niet mogen accepteren.

Ik vind het een eer dat ik haar mag opvolgen. Ik heb enorm veel bewondering voor wat zij heeft gedaan in Europa. Ik zal ook dezelfde portefeuilles krijgen die Kati had. Zo ga ik me onder andere richten op de rechtsstaat en migratiebeleid in Europa. Eigenlijk vind ik dat we niet nog een winter tegemoet moeten gaan met mensen in vluchtelingenkampen. Natuurlijk heb ik niet gelijk een oplossing, maar daar moeten we met z'n allen in Europa aan werken. Uiteindelijk zullen de lidstaten daar ook verantwoordelijkheid voor moeten nemen. Maar veel politici zijn bang voor de publieke opinie en doen daarom niets. Als stadsdeelwethouder in Amsterdam heb ik gezien dat mensen echt wel bereid zijn vluchtelingen op te nemen. Maar je moet als overheid ruimte laten voor creatieve oplossingen.

 De kritiek die EU vaak krijgt is dat de afstand tot de burger letterlijk en figuurlijk groot is. Hoe wil jij dat tegengaan?

Ik kan alleen maar zeggen dat ik bij vorige politieke rollen ook niet wegdook achter een muurtje. We zijn er in Europa voor alle mensen. We moeten een manier vinden om Europese thema’s aan te laten sluiten op het dagelijks leven van mensen en waarom een steeds sterker wordend parlement in het belang van ons allemaal is. Ik wil ook met mijn thema’s de harten van mensen raken. We moeten daarnaast op een geloofwaardige manier het beleid uitleggen. Daarnaast wil ik ook in gesprek met mensen die in eerste instantie sceptisch zijn. Ik weet dat het niet altijd even populair zal zijn wat ik zeg, maar dat is niet erg. We moeten het uiteindelijk met elkaar doen in Europa.

Naar de samenwerking met collega’s van mijn eigen fractie, maar zeker ook van andere partijen. Ik hoop ook bij te kunnen dragen aan de democratische controle. Het is aan ons zowel de lidstaten als de Commissie scherp te houden.

Dat computerchips belangrijk zijn, is inmiddels een understatement. Chips kunnen gezien worden als een van de belangrijkste grondstoffen van dit moment. Ze zijn bijna voor alles nodig. En hoe meer de wereld digitaliseert en verduurzaamt, hoe belangrijker het wordt om de kleinste en krachtigste chips te maken. 

Daar zijn alle grootmachten zich heel erg bewust van. Met name China pompt al jaren geld in de opbouw van hun eigen chipindustrie. Het land schuwt ook niet informatie te garen in andere landen. China is meerdere malen beschuldigd van het stelen van kennis. Ook Rusland en de VS zitten niet stil.

De Verenigde Staten en China lijken inmiddels verwikkeld in een chipwetloop voor militaire doeleinden. President Joe Biden plaatste deze week een groep Chinese fabrikanten op een zwarte lijst, omdat ze volgens de VS het Chinese leger helpen bij de bouw van supercomputers en programma’s faciliteerden om massavernietigingswapens te ontwikkelen.

Het gevoel van urgentie is dan ook heel groot in Europa. Volgens velen is de EU veel te laat wakker geworden en is de technologische achterstand te groot geworden. Europese Commissie wil hier verandering in brengen en kondigde in het digitale kompas de ambities aan voor 2030. De Europese productiecapaciteit van chips moet tegen die tijd zijn verdubbeld van 10 procent naar 20 procent; pikant hieraan is wel dat men dit in 2013 ook wilde. Toen lukt dat dus niet.

Het zijn flinke ambities, maar de drang naar een enigszins onafhankelijke Europese chipindustrie is groot. Toch worden ook kanttekeningen geplaatst door Europarlementariërs. “Ik denk dat het goed is om de afhankelijkheid te verminderen. De vraag is hoe je dat op een slimme manier bereikt”, zegt Tom Berendsen, Europarlementariër voor het CDA. 

De EU zou er, volgens Berendsen, ook goed aan doen te kijken naar waar de Europese chipindustrie al in excelleert, en juist dáárin te investeren.

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis betwijfelt ook of Europa volledig onafhankelijk kan worden van chips uit Azië of de Verenigde Staten. “Als je het doel wil halen om als Europa strategisch soeverein te worden, denk ik dat dat een beetje overtrokken is. Dat matcht niet met hoe de toeleveringsketen werkt.” 

Bovendien kost het tijd en veel geld om de Europese chipindustrie op het productieniveau te krijgen als Azië. Iets wat China al jaren niet schuwt. “China heeft al een aantal chipfabrieken geopend. Ze hebben daarvoor mensen uit Zuid-Korea en Taiwan gehaald, briljantje technici, om daar te werken. Om hen het naar de zin te maken hebben ze zelfs, tegen het gebruikelijke Chinese beleid in, kerken, Rooms-Katholiek en Protestants, geopend”, zegt Groothuis.   

Volgens Mohammed Chahim, PvdA-Europarlementariër, moet de Europese chipindustrie vooral nog slimmer worden en niet per se groter. “We zijn in een David-en-Goliath-situatie beland, alleen zijn er nu twee Goliaths. Het is belangrijk om een slimme David te ontwikkelen die kans maakt deze Goliaths te verslaan.” 

Hij benadrukt daarnaast net als veel andere uit het Parlement dat het essentieel is de chipindustrie mee te laten denken in deze ambities. Techredacteur Nando Kasteleijn sprak de afgelopen tijd bronnen in de chipindustrie over de vraag of de Europese ambities haalbaar zijn. Daar zijn twijfels over.

Heb je tips over dit dossier? Mail dan Aïda Brands of Nando Kasteleijn