Met een goede fles rode wijn besluit Esther de Lange (CDA) vandaag of ze zich kandidaat stelt om voorzitter te worden van het Europees Parlement. Ze wikt en weegt haar kansen, want als ze kandidaat is wil ze ook gewoon winnen. En dat is nog lang niet zeker.
Het gaat om wie de kandidaat wordt namens de grote Europese Volkspartij (EVP). De voornaamste concurrent is Roberta Metsola uit Malta. Ze verving eerder dit jaar de huidige voorzitter David Sassoli tijdens diens ziekte. De pluspunten voor Metola zijn dat ze een vrouw is.
Esther de Lange: “Het wordt toch wel eens tijd voor een vrouw. We hebben in de hele geschiedenis van het Europees Parlement pas twee vrouwelijke voorzitters gehad.”
Bovendien komt ze uit een kleine, zuidelijke lidstaat. Maar binnen de grote EVP-familie wordt ze op een of andere manier gezien als de Duitse kandidaat. “De Duitsers hebben momenteel de wind tegen”, vertelt een insider.
Dat is op zich logisch, want veel Duitsers zitten op sleutelposities. Natuurlijk Ursula von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie, maar ook Manfred Weber de voorzitter van de EVP-fractie, die ook nog eens volgend voorjaar de voorzitter van de hele partij gaat worden. En dan is er nog Klaus Welle de secretaris-generaal van het parlement, oftewel de hoogste ambtenaar, met veel macht. De man van het bureau die machtiger is dan de voorzitter van het parlement.
Binnen de EVP-fractie, waar het machtsevenwicht toch redelijk richting Oost-Europa is verschoven willen ze dat ook wel eens zien in belangrijke functies. Een kandidaat die als te Duits wordt gezien, ligt dan niet voor de hand. Maar is Esther de Lange (geboren net over de grens met Duitsland) dan geen Duitse? Kan de rechterhand van Manfred Weber (Beieren) aan dat profiel voldoen? Op die vraag moet ze voor vanavond (zondag) dus een antwoord hebben. Woensdag stemt de fractie er over.
Maar de EVP gaat er niet alleen over toch?
Nee. Dan ben je alleen kandidaat namens de christendemocraten. Daarna begint het pas. De verdeling van de belangrijke posten is twee jaar geleden geregeld. De christendemocraten kregen de voorzitter van de Europese Commissie. Daarna mochten de sociaaldemocraten, als tweede partij, kiezen. Op aandrang van de Spaanse premier kozen ze voor de post van Chef Buitenland; Josep Borrell werd de nieuwe sterke man.
Daarna was de keus aan de liberalen die de voorzitter van de Europese Raad leverden (Michel) en het voorzitterschap van het parlement werd netjes verdeeld; de eerste twee en een half jaar voor de sociaaldemocraten (Sassoli), de volgende periode voor de christendemocraten.
Niks aan de hand zou je zeggen. Maar binnen de grote sociaaldemocratische fractie gaan stemmen op om niet zomaar in te stemmen met een nieuwe EVP-voorzitter. Roberta Metsola ligt niet bij iedereen even goed, vanwege haar conservatieve abortus standpunt. “Dat ligt gevoelig bij ons”, zegt een van de fractieleden.
Esther de Lange kan op meer sympathie rekenen. “Ik ga zeker op haar stemmen als ze kandidaat is”, laat Mohammed Chahim weten. “Zou toch mooi zijn. Een goed ingevoerde Nederlandse politicus op zo'n belangrijke plek.”
De Lange neemt de complimenten met een glimlach in ontvangst. Ze heeft nog een probleem. Als coördinator van alle klimaatplannen, is ze de spin in het web van de fractie. Geen plan, geen voorstel gaat de deur uit voordat de Lange het heeft gelezen. Als ze voorzitter wordt, heeft de fractie in een cruciale fase (nu komen de wetsvoorstellen naar het parlement) een groot probleem. Wie kan Esther vervangen?
En dat zelfde probleem gaat op voor die andere functie die binnenkort misschien beschikbaar komt: minister voor Europese Zaken. “Als ik daar ook nog over moet ga nadenken, heb ik misschien wel twee flessen wijn nodig.”